ကမ္ဘာကျော်သူများအကြောင်း (၆)
ဂျော့ရှ်ဝါရှင်တန် ( ၁၇၃၂ - ၁၇၉၉ )
*************************
အမေရိကန် နိင်ငံအားဗြိတိသျှ လက်အောက်မှ လွတ်လပ်ရေးရရှိအောင် ဦးဆောင် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့သူဖြစ်သည် ။ နိင်ငံအတွင်းငြိမ်းချမ်းရေးရရှိအောင်စွမ်းဆောင် နိင်ခဲ့သူလဲဖြစ်သည် ။
လူအများမှ သူ့အား ဘုရင်အဖြစ်ရွေးချယ်လိုကြသော်လဲ ငြင်းပါယ်ကာ အမေရိကန်နိင်ငံ၏ပထမဆုံး သမ္မတ အဖြစ်အုပ်ချုပ်ရန်သာ လက်ခံခဲ့သူဖြစ်သည် ။
ဂျော့ရှ်ဝါရှင်တန်၏မွေးရပ်မြေသည် အမေရိကန်နိင်ငံဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ်၏ လယ်တောတနေရာဖြစ်သည် ။ သူဖခင်၏မျိုးဆက်မှာ အင်္ဂလန်နိင်ငံမှ ရောက်ရှိလာသူများဖြစ်သည် ။ ထိုအချိန်ကအမေရိကန်လူငယ်အများစုကဲ့သို့ဂျော့ရှ်ဝါရှင်တန်မှာလဲ အတန်းပညာ အနည်းငယ်သာသင်ယူဘူးသူဖြစ်သည် ။ သူ့တွင်ညီအကို ၃- ဦးရှိခဲ့ပြီးသူ့အသက် ၁၁ - နှစ်အရွယ်တွင်သူ့ဖခင်ကွယ်လွန်ခဲ့သည် ။
အသက် ၂၀ - အရွယ်တွင်သူ့ညီ Lawrence သေဆုံးခဲ့ရာမွေးရပ်မြေကိုစွန့်ခွာပြီးဗြိတိသျှစစ်တပ်သို့ဝင်ရောက်ကာ စစ်မှုထမ်းခဲ့သည် ။ သူသည်စွမ်းရည်ပြည့်ဝသည့်စစ်သားတဦးဖြစ်သော်လည်း ဗြိတိသျှကိုလိုနီစစ်တပ်မှသူ့အား အရာရှိတဦးအဖြစ် သတ်မှတ်ရန်ငြင်းဆန်ခဲ့သည် ။ ထို့ကြောင့် ၁၇၅၈ - ခုနှစ်တွင်ဗြိတိသျှစစ်တပ်မှထွက်ခွာခဲ့သည် ။
ထိုအချိန်အသက် ၂၆ - နှစ်အရွယ်တွင်သူသည်စစ်တပ်ကိုကောင်းစွာလေ့ကျင့်ပေးနိင်သည့် စွမ်းရည်ရှိနေပြီဖြစ်သည် ။ ၁၇၅၉ - ခုနှစ်တွင်ဂျော့ရှ်ဝါရှင်တန်သည်အထက်တန်းအလွှာမှ ဆင်းသက်လာသည့် Martha Custis ဆိုသူ နှင့်လက်ထပ်ခဲ့ပြီး ထိုနှစ်တွင်ပင် ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ်အမတ်အဖြစ်အရွေးခံရသည် ။
ရွေးကောက်ပွဲတွင်အကြိမ်ကြိမ်အနိင်ရရှိခဲ့ပြီး ပြည်နယ်အမတ်အဖြစ် ၁၇၇၄ - ခုနှစ်အထိ တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည် ။ ထိုအချိန်က အမေရိကန်ပြည်သူများသည် ဗြိတိသျှအစိုးရ၏အခွန်တိုးမြှုင့်ကောက်ခံမှုအား ဒေသတွင်း ထွေထွေမကြေနပ်ပြသာနာရှိနေခဲ့သည် ။ ဂျော့ရှ်ဝါရှင်တန်သည် ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ်မှ တခြားအမတ်များကိုစုစည်းကာ ၁၇၇၅ - နှစ် မေလတွင် ညီလာခံတခုကျင်းပခဲ့သည် ။
ထိုညီလာခံဆုံးဖြတ်ချက်မှ ဂျော့ရှ်ဝါရှင်တန်အား အမေရိကန်တော်လှန်ရေးတပ်၏ အကြီးအကဲ ရာထူးခန့်အပ်လိုက်သည် ။ ၁၇၇၅ - ဇွန်လတွင် ဂျော့ရှ်ဝါရှင်တန်ေ ခါင်းဆောင်သည့်အမေရိကန်တော်လှန်ရေးတပ် နှင့် ဗြိတိသျှ စစ်တပ်တို့ Battle of Lexington စစ်ပွဲဖြစ်ပွားကာ အမေရိကန်တော်လှန်ရေးစတင်ခဲ့သည် ။
စစ်ပွဲများအောင်နိင်ပြီးနောက် အမေရိကန်လွတ်လပ်ရေးကြေငြာစာတမ်းကို ၁၇၇၆ - ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ကြေငြာနိင်ခဲ့သည် ။ ထိုအချိန်ကလွတ်လပ်ရေးကြေငြာစာတမ်းတွင် ဗြိတိသျှကိုလိုနီနယ် ၁၃ - ခုပါဝင်ခဲ့သည် ။ အမေရိကန်လွတ်လပ်ရေးရပြီးသော်လည်းဒေသအများအပြားတွင်စစ်ပွဲများဖြစ်ပွားနေဆဲဖြစ်သည် ။
၁၇၇၈ - ခုနှစ်တွင်ပြင်သစ်ရေတပ်မှ အမေရိကန်စစ်တပ်နှင့်ပူးပေါင်းလာခဲ့ရာ ၁၇၈၃ - ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှတပ်များ နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ် ချုပ်ဆိုနိင်ခဲ့သည် ။ ၁၇၈၈ - ခုနှစ်တွင် ဂျော့ရှ်ဝါရှင်တန်၏ ဦးဆောင်မှု နှင့်အတူ အမေရိကန်ဖက်ဒရယ်ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကိုရေးဆွဲနိင်ခဲ့သည် ။ ထိုဖွဲ့စည်းပုံအရ ဂျော့ရှ်ဝါရှင်တန်သည် ၁၇၈၉ - ခုနှစ်မှ ၁၇၉၇ - ခုနှစ်အထိ အမေရိကန်သမ္မတ အဖြစ် နှစ်ကြိမ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည် ။
ဂျော့ရှ်ဝါရှင်တန် တာဝန်ထမ်းဆောင်သည့် သက်တမ်းအတွင်းပြသနာများစွာကိုဖြေရှင်းပေး နိင်ခဲ့သည် ။ ဗြိတိသျှ ၊ အမေရိကန် ၊ စပိန်တို့နှင့်ကောင်းမွန်သည့် ဆက်ဆံရေးတည်ဆောက်နိင်ခဲ့ပြီးစစ်ကြောင့် တင်ရှိနေသည့်အကြွေးများကိုပြန်လည်ပေးဆပ်နိင်ခဲ့သည် ။
ဝိဝါဒကွဲပြားသည့်နိင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များကိုလဲ ပြင်းထန်သည့်သတိပေးစကားများပြောကြားကာ နိင်ငံကိုတည်ဆောက်ခဲ့သူဖြစ်သည် ။ ဒုတိယသမ္မတ သက်တမ်းပြီးဆုံးပြီးနောက် သူငယ်စဉ်ကနေထိုင်ခဲ့သည့် ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ် Mount Vernon သို့ပြန်သွားခဲ့သည် ။ ဂျော့ဝါရှင်တန်သည် ၁၇၉၉ - ခုဒီဇင်ဘာလတွင် Mount Vernon ၌ ကွယ်လွန်ခဲ့သည် ။
ယနေ့အချိန်တွင် ဂျော့ရှ်ဝါရှင်တန်၏အမည်အား တံတားများ ၊ တက္ကသိုလ်များ ၊ အမှတ်တရနေရာများဖြင့် ဂုဏ်ပြုထားသည့် အမေရိကန်သမိုင်း၏ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်သူတဦးဖြစ်သည် ။
ကမၻာေက်ာ္သူမ်ားအေၾကာင္း (၆)
ေဂ်ာ့ရွ္၀ါရွင္တန္ ( ၁၇၃၂ - ၁၇၉၉ )
*************************
အေမရိကန္ နိင္ငံအားၿဗိတိသွ် လက္ေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရးရရွိေအာင္ ဦးေဆာင္ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့သူၿဖစ္သည္ ။ နိင္ငံအတြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိေအာင္စြမ္းေဆာင္ နိင္ခဲ့သူလဲၿဖစ္သည္ ။ လူအမ်ားမွ သူ ့အား ဘုရင္အၿဖစ္ေရြးခ်ယ္လိုၾကေသာ္လဲ ၿငင္းပါယ္ကာ အေမရိကန္နိင္ငံ၏ ပထမဆံုး သမၼတ အၿဖစ္အုပ္ခ်ဳပ္ရန္သာ လက္ခံခဲ့သူၿဖစ္သည္ ။
ေဂ်ာ့ရွ္၀ါရွင္တန္၏ေမြးရပ္ေၿမသည္ အေမရိကန္နိင္ငံဗာဂ်ီးနီးယားၿပည္နယ္၏ လယ္ေတာတေနရာၿဖစ္သည္ ။ သူဖခင္၏မ်ိဳးဆက္မွာ အဂၤလန္နိင္ငံမွ ေရာက္ရွိလာသူမ်ားၿဖစ္သည္ ။ ထိုအခ်ိန္ကအေမရိကန္လူငယ္အမ်ားစုကဲ့သို ့ေဂ်ာ့ရွ္၀ါရွင္တန္မွာလဲ အတန္းပညာ အနည္းငယ္သာသင္ယူဘူးသူၿဖစ္သည္ ။
သူ ့တြင္ညီအကို ၃- ဦးရွိခဲ့ၿပီးသူ ့အသက္ ၁၁ - ႏွစ္အရြယ္တြင္သူ ့ဖခင္ကြယ္လြန္ခဲ့သည္ ။ အသက္ ၂၀ - အရြယ္တြင္သူ ့ညီ Lawrence ေသဆံုးခဲ့ရာေမြးရပ္ေၿမကိုစြန္ ့ခြာၿပီးၿဗိတိသွ်စစ္တပ္သို ့၀င္ေရာက္ကာ စစ္မွဳထမ္းခဲ့သည္ ။ သူသည္စြမ္းရည္ၿပည့္၀သည့္စစ္သားတဦးၿဖစ္ေသာ္လည္း ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီစစ္တပ္မွသူ ့အား အရာရွိတဦးအၿဖစ္ သတ္မွတ္ရန္ၿငင္းဆန္ခဲ့သည္ ။ ထို ့ေၾကာင့္ ၁၇၅၈ - ခုႏွစ္တြင္ၿဗိတိသွ်စစ္တပ္မွထြက္ခြာခဲ့သည္ ။
ထိုအခ်ိန္အသက္ ၂၆ - နွစ္အရြယ္တြင္သူသည္စစ္တပ္ကိုေကာင္းစြာေလ့က်င့္ေပးနိင္သည့္ စြမ္းရည္ရွိေနၿပီၿဖစ္သည္ ။ ၁၇၅၉ - ခုႏွစ္တြင္ေဂ်ာ့ရွ္၀ါရွင္တန္သည္အထက္တန္းအလႊာမွ ဆင္းသက္လာသည့္ Martha Custis ဆိုသူ ႏွင့္လက္ထပ္ခဲ့ၿပီး ထိုႏွစ္တြင္ပင္ ဗာဂ်ီးနီးယားၿပည္နယ္အမတ္အၿဖစ္အေရြးခံရသည္ ။
ေရြးေကာက္ပြဲတြင္အၾကိမ္ၾကိမ္အနိင္ရရွိခဲ့ၿပီး ၿပည္နယ္အမတ္အၿဖစ္ ၁၇၇၄ - ခုႏွစ္အထိ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္ ။ ထိုအခ်ိန္က အေမရိကန္ၿပည္သူမ်ားသည္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ၏အခြန္တိုးၿမွဳင့္ေကာက္ခံမွဳအား ေဒသတြင္း ေထြေထြမေၾကနပ္ၿပသာနာရွိေနခဲ့သည္ ။ ေဂ်ာ့ရွ္၀ါရွင္တန္သည္ ဗာဂ်ီးနီးယားၿပည္နယ္မွ တၿခားအမတ္မ်ားကိုစုစည္းကာ ၁၇၇၅ - ႏွစ္ ေမလတြင္ ညီလာခံတခုက်င္းပခဲ့သည္ ။
ထိုညီလာခံဆံုးၿဖတ္ခ်က္မွ ေဂ်ာ့ရွ္၀ါရွင္တန္အား အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးတပ္၏ အၾကီးအကဲ ရာထူးခန္ ့အပ္လိုက္သည္ ။ ၁၇၇၅ - ဇြန္လတြင္ ေဂ်ာ့ရွ္၀ါရွင္တန္ေ ခါင္းေဆာင္သည့္အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးတပ္ ႏွင့္ ၿဗိတိသွ် စစ္တပ္တို ့ Battle of Lexington စစ္ပြဲၿဖစ္ပြားကာ အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးစတင္ခဲ့သည္ ။ စစ္ပြဲမ်ားေအာင္နိင္ၿပီးေနာက္ အေမရိကန္လြတ္လပ္ေရးေၾကၿငာစာတမ္းကို ၁၇၇၆ - ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ ေၾကၿငာနိင္ခဲ့သည္ ။
ထိုအခ်ိန္ကလြတ္လပ္ေရးေၾကၿငာစာတမ္းတြင္ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီနယ္ ၁၃ - ခုပါ၀င္ခဲ့သည္ ။ အေမရိကန္လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေသာ္လည္းေဒသအမ်ားအၿပားတြင္စစ္ပြဲမ်ားၿဖစ္ပြားေနဆဲၿဖစ္သည္ ။
၁၇၇၈ - ခုႏွစ္တြင္ၿပင္သစ္ေရတပ္မွ အေမရိကန္စစ္တပ္ႏွင့္ပူးေပါင္းလာခဲ့ရာ ၁၇၈၃ - ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိသွ်တပ္မ်ား ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုနိင္ခဲ့သည္ ။ ၁၇၈၈ - ခုႏွစ္တြင္ ေဂ်ာ့ရွ္၀ါရွင္တန္၏ ဦးေဆာင္မွဳ ႏွင့္အတူ အေမရိကန္ဖက္ဒရယ္ဖြဲ ့စည္းပံု အေၿခခံဥပေဒကိုေရးဆြဲနိင္ခဲ့သည္ ။ ထိုဖြဲ ့စည္းပံုအရ ေဂ်ာ့ရွ္၀ါရွင္တန္သည္ ၁၇၈၉ - ခုႏွစ္မွ ၁၇၉၇ - ခုႏွစ္အထိ အေမရိကန္သမၼတ အၿဖစ္ ႏွစ္ၾကိမ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္ ။
ေဂ်ာ့ရွ္၀ါရွင္တန္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္သည့္ သက္တမ္းအတြင္းၿပသနာမ်ားစြာကိုေၿဖရွင္းေပး နိင္ခဲ့သည္ ။ ၿဗိတိသွ် ၊ အေမရိကန္ ၊ စပိန္တို ့ႏွင့္ေကာင္းမြန္သည့္ ဆက္ဆံေရးတည္ေဆာက္နိင္ခဲ့ၿပီးစစ္ေၾကာင့္ တင္ရွိေနသည့္အေၾကြးမ်ားကိုၿပန္လည္ေပးဆပ္နိင္ခဲ့သည္ ။ ၀ိ၀ါဒကြဲၿပားသည့္နိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုလဲ ၿပင္းထန္သည့္သတိေပးစကားမ်ားေၿပာၾကားကာ နိင္ငံကိုတည္ေဆာက္ခဲ့သူၿဖစ္သည္ ။
ဒုတိယသမၼတ သက္တမ္းၿပီးဆံုးၿပီးေနာက္ သူငယ္စဥ္ကေနထိုင္ခဲ့သည့္ ဗာဂ်ီးနီးယားၿပည္နယ္ Mount Vernon သို ့ၿပန္သြားခဲ့သည္ ။ ေဂ်ာ့၀ါရွင္တန္သည္ ၁၇၉၉ - ခုဒီဇင္ဘာလတြင္ Mount Vernon ၌ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္ ။
ယေန ့အခ်ိန္တြင္ ေဂ်ာ့ရွ္၀ါရွင္တန္၏အမည္အား တံတားမ်ား ၊ တကၠသိုလ္မ်ား ၊ အမွတ္တရေနရာမ်ားၿဖင့္ ဂုဏ္ၿပဳထားသည့္ အေမရိကန္သမိုင္း၏ၾကီးက်ယ္ၿမင့္ၿမတ္သူတဦးၿဖစ္သည္ ။
