အိမ္မွာကိုယ္က အႀကီးဆုံးဆိုရင္ ကိုယ့္ထက္အငယ္ ညီေလး၊ ညီမေလးေတြကို ကိုယ္တိုင္က ဦးေဆာင္ႏိုင္ဖို႔လိုပါတယ္။
အႀကီးဆုံးျဖစ္မွရယ္မဟုတ္ပါဘူး…..ဘယ္ေနရာမဆို ကိုယ့္ထက္အငယ္ေတြအတြက္ ကိုယ္က လမ္းျပနိင္တဲ့သူျဖစ္ေနေတာ့ ပိုေကာင္းတာေပါ့။
သူတို႔ကိုယ္တိုင္က သင့္ထံကေန တကူးတက သင္ယူခ်င္၊ ေလ့လာခ်င္၊ သင့္ရဲ႕အမူအက်င့္ေတြကို ေလးစားအားက်ေနတယ္ဆိုရင္ ပိုေတာင္မေကာင္းဘူးလား။
အဲဒါေၾကာင့္ကိုယ့္ထက္အငယ္ေတြကို ဘယ္လိုဦးေဆာင္လမ္းျပႏိုင္မယ့္အခ်က္ေလးေတြကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။
(၁) ကိုယ္တိုင္က စံျပျဖစ္ေနပါေစ
ကိုယ္တိုင္က ဘယ္ေနရာမွာမဆို စံျပျဖစ္ေနဖို႔လိုပါတယ္။ စံျပဆိုတဲ့ေနရာမွာ ေကာင္းတဲ့ေနရာမွာေကာ ၊ ဆိုးတဲ့ေနရာမွာေကာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ခုေျပာခ်င္တာကေတာ့ ေကာင္းတဲ့ေနရာမွာ စံျပျဖစ္ေနဖို႔လိုတာပါ။ ကိုယ္တိုင္က ဆိုးတဲ့ေနရာမွာသာ စံျပျဖစ္ေနရင္ သင့္ေအာက္က အငယ္ေတြက သင့္ထက္ေတာင္ ပိုၿပီး ဆိုးတဲ့သူေတြျဖစ္လာမွာဆိုေတာ့ ေတြးသာၾကည့္ပါေတာ့။
သင္က်ေတာ့ ဆိုးမယ္…….သူတို႔အလွည့္က်မွ လိမၼာေအာင္ လူေကာင္းသူေကာင္းျဖစ္ေအာင္ အတင္းတိုက္တြန္းလို႔မရျပန္ပါဘူး။
အဲဒါေၾကာင့္ သင္ကိုယ္တိုင္က ေကာင္းတဲ့အမူအက်င့္၊ ေကာင္းတဲ့ေနရာမွာ စံျပျဖစ္ေနဖို႔လိုပါတယ္။
ဘယ္ေနရာမွာမဆို “ငါခိုင္းတာသာလုပ္…..ငါလုပ္သလိုလိုက္မလုပ္နဲ႔…” ဆိုတဲ့လူမ်ိဳးရဲ႕စကားကို ဘယ္သူက ေနာက္ကြယ္မွာ ေလးစားလိုက္နာပါ့မလဲ။
အဲဒါေၾကာင့္ သင္ကိုယ္တိုင္က ေကာင္းတဲ့ေနရာတိုင္းမွာ စံျပျဖစ္ၿပီး ဘယ္အရာကေတာ့ မေကာင္းဘူးဆိုၿပီး ၫႊန္ျပလို႔ သင္ကိုယ္တိုင္ မေကာင္းတဲ့အရာေတြကို မလုပ္ျပမိဖို႔လိုပါတယ္။
(၂) ေလးစားထိုက္ေအာင္ေနပါ
ဒါမ်ိဳးမလုပ္နဲ႔…..လို႔ တားျမစ္ၿပီး သင္ကိုယ္တိုင္က လုပ္ေနတဲ့အခါ သူတို႔ သင့္ကိုေတာင္ျပန္ ေလွာင္ေနပါလိမ့္မယ္။
အဲဒါေၾကာင့္ အငယ္ေတြကို ဦးေဆာင္သြန္သင္ခ်င္ရင္ သူတို႔ေလးစားထိုက္ေအာင္ေနပါ။ ေလးစားမယ့္အျပဳအမူမ်ိဳးကို လုပ္ပါ။
ေက်ာင္းစာမွာဆို အၿမဲ အားက်စရာျဖစ္ေနတာမ်ိဳး၊ ရပ္ေရး႐ြာေရးမွာ အၿမဲတမ္း ထိပ္ဆုံးက ကူညီတတ္လို႔ လူခ်စ္လူခင္ေပါေနတာမ်ိဳး၊ မွန္ကန္တာကိုပဲ လုပ္တာမ်ိဳး၊ အမွန္တရားဘက္က အၿမဲေလးနက္စြာ ရပ္တည္တာမ်ိဳးေပါ့။
သင္ကိုယ္တိုင္က အဲလိုတကယ္တမ္းေနတဲ့အခါ သင့္ကို ေလးစားတဲ့စိတ္ျဖစ္လာၿပီး သင့္ကို အားက်လို႔ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ စိတ္ပါလက္ပါ လိမၼာလာတာမ်ိဳးက သင္ကိုယ္တိုင္ေလးစားေအာင္ေနလို႔ပါ။
(၃) နည္းမွန္လမ္းမွန္ ဆုံးမေပးပါ
အငယ္ေတြ မွားေနတာရွိရင္ နည္းမွန္လမ္းမွန္ဆုံးမတတ္ဖို႔လိုပါတယ္။ နည္းမွန္လမ္းမွန္နဲ႔ နားဝင္ေအာင္ရွင္းျပေပးတာမ်ိဳး၊ အမွားနဲ႔အမွန္ကို ခြဲျခားျပာတာမ်ိဳး၊
ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ျပႆနာေတြရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲကို ရွင္းျပတာမ်ိဳးေပါ့။ ၿပီးေတာ့ အမွန္တရားဘက္ကိုပဲလိုက္ပါ။ မ်က္ႏွာလိုက္တာမ်ိဳး မလုပ္မိပါေစနဲ႔။
သင္က အခါအခါ မ်က္ႏွာလိုက္မိရင္ သင့္ကို မေလးစားေတာ့ဘဲ သင္ဆုံးမသမွ် ဒီဘက္နားကဝင္ ဟိုဘက္နားကထြက္ၿပီး ပိုေတာင္ အ႐ြဲ႕တိုက္လုပ္ပါလိမ့္မယ္။
(၄) အငယ္ျဖစ္ေပမယ့္ ေလးစားမႈထားပါ
တခ်ိဳ႕က “ငါကအႀကီးပဲ…..အငယ္ေတြကို ဆုံးမတဲ့အခါ ဘာလုပ္လုပ္ တင့္တယ္တယ္၊ သူကမွားေနတာပဲေလ” လို႔ ေျပာတတ္ၾကပါတယ္။
အဲဒါက မွားပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အငယ္ေပမယ့္ သူ႔ကိုလည္း ေလးစားမႈထားသင့္ပါတယ္။
ဆုံးမတယ္ဆိုၿပီး ေျခနဲ႔ကန္လိုက္တာမ်ိဳး၊ လက္သီးနဲ႔ထိုးလိုက္တာမ်ိဳး၊ ပက္စက္ေအာင္ ဆဲလိုက္တာမ်ိဳး စတဲ့႐ိုင္းစိုင္းတဲ့အျပဳအမူမ်ိဳးကို ဆုံးမသူက လုပ္တဲ့အခါ အငယ္ျဖစ္ေနေပမယ့္ သူ႔ကို မေလးစားသလို ခံစားသြားၿပီး ရွက္ရမ္းရမ္း ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီ့အခါ မလိုလားအပ္တဲ့ ျပႆနာေတြေတာင္ ျဖစ္လာႏိုင္ပါေသးတယ္။
အဲဒါေၾကာင့္ အငယ္ဆိုေပမယ့္ ေလးစားစြာဆက္ဆံပါ။ အဲဒါမွ သူကလည္း သင့္ကိုျပန္ၿပီးေလးစားမွာပါ။
(၅) ႏွိမ္တဲ့စကားမ်ိဳး မေျပာမိပါေစနဲ႔
အငယ္မို႔ အမွားျဖစ္လာတာနဲ႔ “နင္သိတာက ဘာရွိလို႔လဲ….။ မေလာက္ေလးမေလာက္စားနဲ႔။” “ဆယ္တန္းေတာင္ ေအာင္တဲ့ေကာင္ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဝင္မေျပာနဲ႔” “ ဘာဗဟုသုတမွ ရွိတာမဟုတ္ဘူး။
လုပ္ခ်င္ရာလုပ္တဲ့ေကာင္” စသည္ျဖင့္ ထိုစကားနဲ႔အလားတူေသာ သူတစ္ဖက္သားကို ႏွိမ္လိုက္တဲ့ စကားမ်ိဳးကို အငယ္ေတြကို မေျပာမိပါေစနဲ႔။
ထိုစကားမ်ိဳးနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕စိတ္ထဲမွာ ဒဏ္ရာမျဖစ္ေစပါနဲ႔။ စိတ္ဒဏ္ရာျဖစ္သြားတဲ့အခါ အႀကီးမို႔ ျပန္ခံမေျပာေပမယ့္ စိတ္ထဲမွတ္ထားတတ္ပါတယ္။
သင္က အဲဒါကို “ငါ့ကိုေတာ့ ျပန္ခံမေျပာရဲပါဘူး….” လို႔ ထင္ေနတဲ့အခါ သူက အခါခါ ခံစားရပါလိမ့္မယ္။
ခံရတာမ်ားလို႔ ေပါက္ကြဲတဲ့အခါလည္းေကာင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ အ႐ြဲ႕တိုက္တဲ့အခါလည္းေကာင္း ေကာင္းတာတစ္ခုမွ မရွိပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ႏွိမ္တဲ့စကားမ်ိဳးနဲ႔ စိတ္အနာမျဖစ္ေအာင္ သတိထားဆုံးမေပးပါ။
(၆) ညႇိႏႈိင္းပါ
အႀကီးက စံျပျဖစ္ေအာင္ေနတဲ့အခါ အႀကီးစကားကို နားေထာင္ေပးပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီ့အခါ ေျပျပစ္စြာ ေျပာၿပီး ညႇိႏႈိင္းပါ။
ကိုယ္လိုခ်င္တာ ဒီလိုမ်ိဳး၊ ဒီလို…ဒီေလာက္ထိ ….. အေလ်ာ့ေပးၿပီး လြတ္လပ္ခြင့္ေပးထားမယ္၊ ဟုတ္လား။ ဘယ္လိုအေျခအေနထိ လိုခ်င္လဲ….ေျပာျပၾကည့္။
တတ္ႏိုင္သေလာက္ လြတ္လပ္ခြင့္ေပးမယ္။ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။ ဒီထက္လြတ္လပ္ခြင့္ေပးလိုက္ရင္ ဘာေတြဆက္ျဖစ္လာႏိုင္သလဲ….အက်ိဳးဆက္ကို ရွင္းျပေပးပါ။
ဆယ္ခါ တစ္ခါ လိုခ်င္ရင္ မိဘကခြင့္လႊတ္ေပးမယ္။ ျပႆနာမတက္ေအာင္ ကိုယ့္ဘက္ကေနမလား။
ဒါမ်ိဳးေတြ ညႇိႏႈိင္းလို႔ရပါတယ္။ သူ႔ဘက္ကို နားလည္ေပးသင့္တာ နားလည္ေပးထားတဲ့အခါ ကိုယ္ဘက္ မလိုက္ေလ်ာသင့္လို႔ တင္းထားတာကိုလည္း သူက ျပန္ၿပီး နားလည္ေပးပါလိမ့္မယ္။
ဒါကိုမွ သူက နားလည္မေပးရင္ အေၾကာင္းရင္းကဘာလဲဆိုတာ သိေအာင္ ႀကိဳးစားပါေတာ့။
အထက္က အခ်က္ေလးေတြက အၾကမ္းျဖင္းေတာ့ အငယ္ေလးေတြကို ထိန္းေက်ာင္းလို႔ရႏိုင္မယ့္နည္းလမ္းေတြပါ။
ဒါေပမယ့္ တစ္ခုရွိတာက စည္းကမ္းမရွိဘဲ လြတ္ထားခ်ိန္တုန္းကေတာ့ လြတ္ထားၿပီး သတိရမွ ထၿပီး တင္းၾကပ္မယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေတာ့ မလုပ္သင့္ပါဘူူး။
ငယ္စဥ္ကတည္းက ညႇိႏႈိင္းၿပီး စည္းကမ္းနဲ႔ မတင္းမေလ်ာ့ေနခဲ့သူက အ႐ြယ္ေရာက္တဲ့အခါမွာလည္း ထိုစည္းကမ္းမ်ိဳးကို စည္းကမ္းလို႔မျမင္ေတာ့ဘဲ ေအးေဆးျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ အဲဒါကိုေတာ့ သတိထားေစခ်င္ပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕ေတြက ငယ္တုန္းမို႔ နားမလည္ေသးလို႔ဆိုၿပီး စည္းကမ္းမထားဘဲ လႊတ္ခ်င္သလို လႊတ္ထားၿပီး မထိန္းႏိုင္ေတာ့မွ အတင္းေတြ စည္းကမ္း ထ ကန႔္သတ္လို႔မရရပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ အႀကီးျဖစ္သူေတြကလည္း အငယ္ေတြအတြက္ ငယ္စဥ္ကေန ႀကီးျပင္းလာတဲ့အထိ စံျပျဖစ္ေနမွာ ပိုၿပီးထိန္းေက်ာင္းရ အဆင္ေျပပါလိမ့္မယ္။
Sources : Bawa 101
