၁ ထိထိရောက်ရောက်တွေးတာကို အကျင့်တစ်ခုအနေနဲ့ လေ့ကျင့်ပေးပါ
Critical Thinking ကို ကောင်းကောင်းအသုံးချနိုင်တဲ့လူတစ်ယောက်ဟာ ငယ်ရွယ်စဉ်အချိန်ကတည်းက အလေ့အကျင့်လုပ်ခဲ့လို့ပါ။ ဒီလိုတွေးတတ်တဲ့အကျင့်ကိုငယ်ရွယ်စဉ်အချိန်ထဲက မိဘတွေက လေ့ကျင့်ထားပေးသင့်ပါတယ်။
၂ ဘယ်ကိစ္စတွေမှာမဆို စကားငြင်းခုန်တတ်အောင်ပါစေ
ငြင်းခုန်ခြင်းဟာ Critical Thinking ကို လမ်းကြောင်းပေးရာရောက်ပါတယ်။ ကိစ္စတစ်ခုကို စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းပြီး ထက်မြက်တဲ့အတွေးအခေါ်ကို ရရှိစေပါတယ်။ ကျပန်းစကားပြောပြိုင်ပွဲတွေလို့ပေါ့။
၃ အရေအသွေးမြင့်တဲ့လေ့လာဖတ်သားမှုလုပ်ဆောင်ပေးပါ
ကလေးငယ်တွေကို စာဖတ်ဖို့အချိန်ပေးပါပြီးရင် သူတို့နဲ့ပြန်ဆွေးနွေးပေးပါ။ သူတို့ဖတ်ရှုတာနဲ့ပက်သက်ပြီး ဘယ်အပေါ်မှာအခြေခံထားလဲဆိုတာ ရှင်းပြခိုင်းပါ။ ထိုနောက် သူတို့ရှင်းပြတာနဲ့ပက်သက်ပြီး သက်သေအထောက်အထားနှင့်အတူ ပံ့ပိုးပြောဆိုပေးပါ။
၄ သက်သေအထောက်အထားနဲ့ ဆင်ခြင်ခြင်းကို လေ့ကျင့်ပေးပါ
ကိစ္စရပ်တစ်ခုပေါ်မှာ ကလေးက ပြောဆိုတဲ့အခါ သူတွေရဲ့သက်တွေအထောက်အထားတွေမေးခွန်းထုတ်ပါ။ ဒါဟာ သူတို့တည်ဆောက်ထားတဲ့ Critical thinking အတွက် ပိုပြီးခွဲခြမ်းစိပ်ဖြာရာရောက်ပါတယ်။
၅ လေ့လာမှုမှန်သမျှကို ကူညီပေးပါ
ကျောင်း (သို့) စာ တွေမှသာ လေ့လာသင်ယူရန်မဟုတ်ပါ။ ဘယ်အရာမဆို လေ့လာရာမှာ ကူညီပေးပါ။( ဥပမာ - သဘာဝ၊ စကားပြောဆိုခြင်း၊ Game ၊ စောင်ကြည့်လေ့လာခြင်း)။
၆ Game ပေးကစားပါ
Video Game ကစားခြင်းဟာ စဉ်းစားတွေးခေါ်ခြင်းရဲ့ အဓိကဘဏ်တိုက်ဆိုရင်လည်း မမှားပါဘူး။ သင့်ရဲ့အိမ်မှာ video game မှရှိရင်တောင်မှာ Chess ကစားတတ်အောင်သင်ပေးပါ။
၇ Critical Thinking ကို Mindset အနေနဲ့ သင်ကြားပေးပါ
စိတ်ခံယူချက်တစ်ခုအနေနဲ့ Critical thinking ကို သင်ကြားပေးဖို့လိုပါတယ်။ ကျွှမ်းကျင်မှုတစ်ခုကတစ်ချိန်မှာအကူအညီဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုတာမျိုးပေါ့ Critical Thinking ကိုလည်း အမြဲအသိပေးနေရပါမယ်။
၈ Critical Thinking ရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးများကို ရှာဖွေတတ်ပါစေ
Critical Thinking ကိုယုံကြည်လက်ခံလာအောင် လုပ်ပြပါ။ အကျိုးကျေးဇူးတွေကို ဖော်ပြပါ။ ဒါမှသာသင့်ကလေးငယ်ဟာ ငယ်ရွယ်စဉ်အချိန်တည်းက တွေးခေါ်တတ်သူတစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး အကောင်းအဆိုးကိုဝေဖန်ပြီး ထက်မြက်စွာအရွယ်ရောက်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။
(Zawgyi)
၁ ထိထိေရာက္ေရာက္ေတြးတာကုိ အက်င့္တစ္ခုအေနနဲ႔ ေလ့က်င့္ေပးပါ
Critical Thinking ကုိ ေကာင္းေကာင္းအသုံးခ်ႏုိင္တဲ့လူတစ္ေယာက္ဟာ ငယ္ရြယ္စဥ္အခ်ိန္ကတည္းက အေလ့အက်င့္လုပ္ခဲ့လုိ႔ပါ။ ဒီလုိေတြးတတ္တဲ့အက်င့္ကုိငယ္ရြယ္စဥ္အခ်ိန္ထဲက မိဘေတြက ေလ့က်င့္ထားေပးသင့္ပါတယ္။
၂ ဘယ္ကိစၥေတြမွာမဆုိ စကားျငင္းခုန္တတ္ေအာင္ပါေစ
ျငင္းခုန္ျခင္းဟာ Critical Thinking ကုိ လမ္းေၾကာင္းေပးရာေရာက္ပါတယ္။ ကိစၥတစ္ခုကုိ စိတ္ဝင္စားဖုိ႔ေကာင္းျပီး ထက္ျမက္္တဲ့အေတြးအေခၚကုိ ရရွိေစပါတယ္။ က်ပန္းစကားေျပာျပိဳင္ပြဲေတြလုိ႔ေပါ့။
၃ အေရအေသြးျမင့္တဲ့ေလ့လာဖတ္သားမႈလုပ္ေဆာင္ေပးပါ
ကေလးငယ္ေတြကုိ စာဖတ္ဖုိ႔အခ်ိန္ေပးပါျပီးရင္ သူတုိ႔နဲ႔ျပန္ေဆြးေႏြးေပးပါ။ သူတုိ႔ဖတ္ရႈတာနဲ႔ပက္သက္ျပီး ဘယ္အေပၚမွာအေျခခံထားလဲဆုိတာ ရွင္းျပခုိင္းပါ။ ထုိေနာက္ သူတုိ႔ရွင္းျပတာနဲ႔ပက္သက္ျပီး သက္ေသအေထာက္အထားႏွင့္အတူ ပံ့ပုိးေျပာဆုိေပးပါ။
၄ သက္ေသအေထာက္အထားနဲ႔ ဆင္ျခင္ျခင္းကုိ ေလ့က်င့္ေပးပါ
ကိစၥရပ္တစ္ခုေပၚမွာ ကေလးက ေျပာဆုိတဲ့အခါ သူေတြရဲ႕သက္ေတြအေထာက္အထားေတြေမးခြန္းထုတ္ပါ။ ဒါဟာ သူတုိ႔တည္ေဆာက္ထားတဲ့ Critical thinking အတြက္ ပုိျပီးခြဲျခမ္းစိပ္ျဖာရာေရာက္ပါတယ္။
၅ ေလ့လာမႈမွန္သမွ်ကုိ ကူညီေပးပါ
ေက်ာင္း (သုိ႔) စာ ေတြမွသာ ေလ့လာသင္ယူရန္မဟုတ္ပါ။ ဘယ္အရာမဆုိ ေလ့လာရာမွာ ကူညီေပးပါ။( ဥပမာ - သဘာဝ၊ စကားေျပာဆုိျခင္း၊ Game ၊ ေစာင္ၾကည့္ေလ့လာျခင္း)။
၆ Game ေပးကစားပါ
Video Game ကစားျခင္းဟာ စဥ္းစားေတြးေခၚျခင္းရဲ႕ အဓိကဘဏ္တုိက္ဆုိရင္လည္း မမွားပါဘူး။ သင့္ရဲ႕အိမ္မွာ video game မွရွိရင္ေတာင္မွာ Chess ကစားတတ္ေအာင္သင္ေပးပါ။
၇ Critical Thinking ကုိ Mindset အေနနဲ႔ သင္ၾကားေပးပါ
စိတ္ခံယူခ်က္တစ္ခုအေနနဲ႔ Critical thinking ကုိ သင္ၾကားေပးဖုိ႔လုိပါတယ္။ ကၽႊမ္းက်င္မႈတစ္ခုကတစ္ခ်ိန္မွာအကူအညီျဖစ္လာႏုိင္တယ္ဆုိတာမ်ိဳးေပါ့ Critical Thinking ကုိလည္း အျမဲအသိေပးေနရပါမယ္။
၈ Critical Thinking ရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားကုိ ရွာေဖြတတ္ပါေစ
Critical Thinking ကုိယုံၾကည္လက္ခံလာေအာင္ လုပ္ျပပါ။ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကုိ ေဖာ္ျပပါ။ ဒါမွသာသင့္ကေလးငယ္ဟာ ငယ္ရြယ္စဥ္အခ်ိန္တည္းက ေတြးေခၚတတ္သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ျပီး အေကာင္းအဆုိးကုိေဝဖန္ျပီး ထက္ျမက္စြာအရြယ္ေရာက္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။
