ပညာစီမံခန့်ခွဲမှု (သို့) အထက်မြက်ဆုံး ဆောင်ရွက်ခြင်း

"Management" ဟူသော စီမံခန့်ခွဲမှုသည် အရင်းအမြစ်များကို အကောင်းဆုံး၊ အထိရောက်ဆုံး၊ ရလဒ်အမြင့်ဆုံးရအောင် ဆောင်ရွက်ခြင်း ဟု အဓိပ္ပာယ်ဖော်နိုင်ပါလိမ့်မည်၊ အရင်းအမြစ် များစွာရှိသည်၊ အများသိသော အရင်း အမြစ်များမှာ လူ၊ အချိန်၊ ငွေ စသည်တို့ဖြစ်၏။ ကဏ္ဍ များစွာ၊ ပညာရပ် များစွာအပေါ်လည်း စီမံခန့်ခွဲကြရပြန်သည်။ Political Management, Social Management စသည်ဖြင့် နောက်ဆုံးတွင် အားလုံးထက် ပို၍အရေးပါသော အရာတစ်ခု ပေါ်လာသည်၊ ၎င်းကို ပညာအပေါ် စီမံခန့်ခွဲခြင်း ဟူသော Knowledge Management (KM) ဖြစ်သည်။ အချို့သော ခေတ်နှင့်ရင်ဘောင်တန်းလိုက်ကြသည့် ကော်ပိုရေးရှင်းကြီးများတွင် (CFO – Chief Financial Officer) ဟူသကဲ့သို့ (CKO – Chief Knowledge Officer) ဟူ၍ ဖွဲ့စည်းလာ၏။ ထိုကော်ပိုရေးရှင်းကြီး၏ ပညာအသုံးချမှုဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် အဓိက တာဝန်ယူရသည့်အပြင် အတိုင်ပင်ခံချုပ် Think Tank အဖြစ်လည်း တာဝန်ထမ်းဆောင်ကြရသည်။

ကျွမ်းကျင်မှုနှင့်ပညာမတူပါ

များသောအားဖြင့် ကျွမ်းကျင်မှု (Skill) နှင့် ပညာ (Knowledge) ကို မှားယွင်းတတ်လေ့ရှိသည်။ ကျွမ်းကျင်မှု (Skill) ဆိုသည်မှာ မည်သို့ ဆောင်ရွက် ရမည်ကိုသိခြင်း Knowing 'how' to do ဖြစ်ပြီး၊ ပညာ Knowledge မှာ မည်သည်ကိုဆောင်ရွက်ရမည့်အပေါ်သိခြင်း Knowing 'what' to do ဟု အလွယ်တကူ ခွဲခြားနိုင်ပါလိမ့်မည်။ ကျွမ်းကျင်မှုတွင်ပင်လျှင်Soft Skill, Hard Skill နှင့် Smart Skill ဟူ၍ ရှိလာ၏။ Smart Skill ဖြစ်လာလျှင် ပညာ Knowledge ဘက်သို့ နီးစပ်လာပြီဟု ယေဘုယျ သတ်မှတ်နိုင်ပါလိမ့်မည်။

ပညာနှင့်ပညာမတူပြန်

Knowledge ဟူသည်မှာ ပညာရှိခြင်း၊ ပညာသိခြင်းဖြစ်ကာ Education ဟူသည်ကို စာတတ်ခြင်း၊ စာသိခြင်းဟု သတ်မှတ်သည်၊ သို့သော် လည်း Education ကို မြန်မာမှုနယ်ပယ်တွင် ယေဘုယျအားဖြင့် “ပညာ” ဟုသာ သုံးတတ်ပြန်သည်။ Educated Person ဟုဆိုလျှင် ဘွဲ့တစ်ခုခုရပြီးသူ၊ တက္ကသိုလ်ပညာအဆင့်ပြီးမြောက်သူဟု အလိုအလျောက် သိကြသည်။ သို့သော်လည်း “ပြန်လည်အသုံးချနိုင်သောအဆင့်” “အမှားအမှန် ပိုင်းခြားနိုင်သောအဆင့်” “အမြင့်ဆုံးထိရောက်ရလဒ်ရအောင် စွမ်းဆောင် နိုင်သောအဆင့်” မဟုတ်သေးပါ၊ လောက၏ အတွေ့အကြုံများ Experiences ကို ရယူပြီး ပေါင်းစပ်ကာ ဆောင်ရွက်နိုင်ပါမှ ပညာသိ Know- ledge ဟူသောအဆင့်သို့ ရောက်လာပါလိမ့်မည်။

ယေဘုယျအားဖြင့် အဆင့်(၅) ဆင့် ခွဲခြားထားနိုင်သည်ဟု ယူဆပါသည်။

(၁) Education (စာသိ)
(၂) Experience (အတွေ့အကြုံသိ)
(၃) Knowledge (သုတသိ)
(၄) Wisdom (ထိုးထွင်းသိ)
(၅) Enlightenment (တပ်အပ်သိ) ဟူ၍ဖြစ်သည်။

အမှန်တကယ် “ပညာဖြစ်” သောအဆင့်မှာပင် Knowledge သည် ပညာ၏ မူလတန်းအဆင့်မျှသာ ဖြစ်ပြီး၊ Wisdom က အလယ်တန်း အဆင့် ပညာရှိခြင်းဟု ခွဲခြားနိုင်ပြီး၊ Enlightenment အဆင့်ကသာ အထက်တန်း အဆင့်ပညာဟု ယူဆနိုင်ပါသည်။ Knowledge သည် “သုတ” ပေါ် အခြေခံ၍ ဖြစ်လာသော ပညာဖြစ်သဖြင့် သုတသိပညာဟု မြန်မာမှု ပြုလိုပါသည်၊ Wisdom အဆင့်မှာ အတွေ့အကြုံ၊ အတွေး အခေါ်များကို ထပ်မံပေါင်းထည့် ထားပြီးဖြစ်၍ ဖုံးကွယ်ထားသောအရာ များကိုပင် ဖော်ယူသိနိုင်စွမ်းရှိသဖြင့် “ထိုးထွင်းသိ ပညာ” ဟု မြန်မာမှု ပြုပါသည်။ အမြင့်ဆုံးသောပညာဖြစ်သည့် Enlightenment မှာ အရာရာ ကို ကောင်းစွာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိရှိနိုင်သော “အလင်းပေါက် ပညာသိ” ဖြစ်၍ မငြင်းနိုင်တမ်း တပ်အပ်သေချာမှုရှိသဖြင့် တပ်အပ်သေချာသိ ပညာဟု မြန်မာမှုပြုလိုပါသည်။

သင်ကြားပညာရေးအခြေခံ

ဘာသာရပ်များစွာကို ငယ်စဉ်က သင်ကြားပေးနေသော ကျောင်းပညာရေး၊ စာသင်ခန်း ပညာရေးမှာ အခြေခံ များစွာကျသည်ဟု မြင်သည်၊ မတူညီသော ဘာသာရပ်များအလိုက် စဉ်းစားပုံ၊ တွေးခေါ်ပုံ တွေးခေါ်နည်း၊ အသိရပုံရနည်းများ ကွဲပြားခြားနားခြင်းဖြင့် မိမိတို့၏ ပညာဖြစ်စေမှုဖြစ်သည့် ဦးနှောက်ကို တစ်စုံ တစ်ရာ လေ့ကျင့်ရင့်ကျက် စေပါသည်။ ယေဘုယျ နားလည်လွယ်ရန် ခပ်ကြမ်း ကြမ်း သရုပ်ခွဲထုတ်လျှင်

(၁) Education - Learning
(၂) Experiences - Education +Learning
(၃) Knowledge - Education +Experiences ( +Learning)
(၄) Wisdom - Knowledge + Experiences ( + Learning)
(၅) Wisdom - Knowledge + Experiences( + Learning)

ဟူ၍ တွေ့ရပါမည်။ သုတသိမှ ထိုးထွင်းသိ၊ တပ်အပ်သိပညာအဆင့်သို့ တိုးတက်သွားရာတွင် အတွေ့အကြုံဟူသော Experiences က အမြဲ ပါဝင်နေလေ့ရှိပါသည်။ လေ့ကျင့်ခြင်းတစ်မျိုး၊ ရယူခြင်းတစ်မျိုး၊ ဆည်းပူးခြင်း တစ်မျိုးလည်း ဖြစ်သည်။ လောကုတ္တရာနယ်ပယ်တွင်မှာပင် ပရိယတ်္တိ၊ ပဋိပတ်္တိဟူ၍ ရှိနေပြီး၊ “အလုပ်လုပ်ပါ” ဟူသည် တရားကို ရှုမှတ်လေ့ကျင့် (အတွေ့အကြုံထပ်ဆင့်) စေခြင်းဖြစ်၍ အတွေ့အကြုံသည် မည်မျှအရေး ပါသည်ကို တွေ့နိုင်ပါ၏။ သာမန်အားဖြင့် လူ့လောကထဲရောက်လာ သောအခါ အသက် (၂၀)ကျော်မျှအထိ စာသင်ခန်းတွင်း စာသင်ကြရ၏။ Education ဟူသော ကျောင်းစာသင်ခန်းမှ ပညာကို အနှစ် (၂၀) မျှ သင်ကြားပြီး၊ အလုပ်လုပ်ကြရသည်၊ ထိုမှ အတွေ့အကြုံ ရှာကြရသည်။ အတွေ့အကြုံ ကို လောကကြီးထဲမှရသောပညာဟု တင်စားကြသည်၊ မကုန်နိုင် မခမ်းနိုင်အောင်ရသော ပညာဖြစ်သလို၊ ယူတတ်သလောက် ရသောပညာ လည်း ဖြစ်သည်။ သုတပညာဆင့်တွင် သင်ကြားခဲ့ရသော အတန်းပညာကို ပြင်ပ မှရသော အတွေ့အကြုံဖြင့် ချိန်ညှိပြီး ပညာဖြစ်လာ၏။တစ်ဆင့်တက်သော Wisdom အဆင့် ထိုးထွင်းသိပညာတွင် လည်း သုတပညာ (Knowledge) ကို အတွေ့အကြုံဖြင့်ပင် ထပ်၍ ပေါင်းစပ်ထားရသည်ကို တွေ့နိုင်သည်။ Enlightenment ဟူသော ပညာ ၏ အမြင့်ဆုံးအဆင့်တွင်လည်း ွျှငျိသာ နှင့် အတွေ့အကြုံကို ပေါင်းစပ် ထားသဖြင့် အတွေ့အကြုံဟူသော Wisdom ၏ အရေးပါပုံကို ခန့်မှန်းနိုင်ပါလိမ့်မည်။

အားလုံးသင်ရန်မလို

အချို့သောပညာများမှာ ပတ်ဝန်းကျင်ကို လေ့လာခြင်းဖြင့် ရရှိနိုင်ကြသည်။ အရာအားလုံးကို သင်ကြားပေးရန် မလိုချေ။ Tacit Knowledge ဟူသည်မှာ သင်ရန်မလိုသောပညာ ဖြစ်သည်။ အချိန်တန် အရွယ် ရောက်၍ သမီးရည်းစားထားခြင်းကို သီးခြားသင်ကြားရန် မလိုသလို၊ မိဘများကို သားသမီးများက သိတတ်ခြင်းအတွက်လည်း သင်ကြားရန် မလိုချေ။ Tacit Knowledge အတွက် Education + Learning + Experience ဟုဆိုသော် ရလောက်သည်။ မိမိလေ့လာမှုနှင့် အတွေ့အကြုံ များအရ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက် သည်များကို မည်သူ၏ တိုက်တွန်းမှုမှမပါဘဲ အသိစိတ်ဓာတ်ဖြင့် ဆောင်ရွက်နိုင် သည်မျိုးဖြစ်၏။ နောက်တစ်မျိုးက Explicit Knowledge ဖြစ်သည်။ ဤပညာမျိုးကို မူ တစ်ဦးတစ်ယောက်ထံမှ ရယူရသည်။ ဥပမာအားဖြင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ၊ ဥပဒေများ၊ ကန့်သတ်ချက်များကို တစ်ဦးတစ်ယောက်က ရှင်းလင်းပြောပြမှသာ သိရှိလိုက်နာနိုင်သည့်သဘောမျိုးဖြစ်သည်။ Implicit Knowledge အမျိုးအစား ကမူ တစ်မျိုးဖြစ်၏။ တိုက်ရိုက် သင်ကြားပြောဆိုမှုမဟုတ်၊ တစ်ဦး တစ်ယောက်၏ ပြုမူဆောင်ရွက်ပုံကို မြင်တွေ့ရပြီး၊ သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက် ပြောဆို မှုမှတစ်ဆင့် သိလာရသောအသိမျိုး ဖြစ်သည်။

ထွေပြားစွာသိကြလျှင်

အချို့က ကျောင်းပြီး၍ဘွဲ့ရလျှင် ပညာရှိပြီ၊ တတ်ပြီဟုယူဆကြသည်။ အမှန်က ပညာတတ်ခြင်းမျှသာ ဖြစ်ပြီး၊ ပညာရှိခြင်း (ပြန်လည် အသုံးချနိုင်ခြင်း) မဖြစ်သေးချေ။ Education နှင့် Graduation မတူ၊ ထို့အတူ အချို့က သတင်း စကားဖြန့်ဝေနိုင်ခြင်းကို Knowledge ဖြစ်ပြီဟု ထင်ကြပြန်သည်။ သတင်း စကားဖြန့်ဝြေခင်းတွင် မိမိ၏ ဦးနှောက်အသုံးချမှု ဘာမှပါဝင်သည်မဟုတ်၊ ကြားရသည်ကို မှတ်ထားပြီး ပြန်ပြောပြခြင်းမျှသာ ဖြစ်သည်။ သို့သော် သတင်း မရသူများ၏ အထင်ကြီးမှုကို ခံစားရင်း၊ “ငါ့လောက်သူတို့မသိ” ဟူသော စိတ် ဖြစ်ကာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပညာရှိဟု ယူဆသွားကြသူများ မနည်းပါးကြသည် ကို တွေ့ရပါ၏။ Data ဟူသည် မှာ အချက်အလက်မျှသာဖြစ်၍ Information ဟူသော သတင်းထက် နိမ့်ပါးပါသည်။ ထို့အတူ Information ဟူသောသတင်းမှာ အချက်အလက်များ၏အစုအပေါင်း (Summarizing and Analyzing) မျှသာဖြစ်၍ Knowledge ဟူသော ပညာအဆင့် မဟုတ်ပြန်၊ Knowledge ဟူသည် မှာ သုတသိတို့အပေါ် အခြေခံသော ပညာဖြစ်ပြီး၊ Synthesize လုပ်ခြင်း (ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်း) ကာ အခြေအနေအရပ်ရပ်နှင့် အမှားအမှန်ကို ခွဲခြားနိုင်သော ပညာဆင့်ဖြစ်သည်။ Wisdom အဆင့်သည် Knowledge အဆင့်ထက် မြင့်သောပညာ ဖြစ်သည်။ ရှုပ်ထွေးခက်ခဲသော အခြေအနေ များကိုပင် ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်သောအဆင့်ဖြစ်သည်။ Talent အ ဟူသော ပါရမီပါ မြင့်မားသောဉဏ်စွမ်းရည်ကိုပါ ပိုင်ဆိုင်ကြသူများ ဖြစ်သည်။ မဟာဗျူဟာအဆင့် ဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်းကြသောသူများလည်း ဖြစ်သည်၊ ရှေးအခါက မဟောသဓာပညာရှိကို ဤ Wisdom အဆင့်မျိုးဖြင့် ပညာကြီးသူအဖြစ် ထင်ရှားခဲ့သည်။

ပညာတွင် အမြင့်ဆုံးဖြစ်သော Enlightenment မှာမူ အသိအလင်း ပေါက်အောင် ပညာကြီးကြသူများဖြစ်သည်။ ဆင်ခြင်လျှင် သိနိုင် ကြ သောသူများ ဖြစ်သည်။ အချက်အလက်၊ သတင်းပြည့်စုံမှု မရှိသည့် တိုင် အောင် ဆင်ခြင်မှုဖြင့် အဖြေထုတ်နိုင်ကြသည့်အဆင့်ဖြစ်၏။ ဗုဒ္ဓခေတ် က ဓာတ်ခွဲခန်းများမပေါ်သေး၊ သို့သော်လည်း ပထဝီ၊ တေဇော၊ အာပေါ၊ ဝါယော ဟူသော ဓာတ်ကြီး (၄) ပါးဖြင့်သာ အရာရာကို ဖွဲ့စည်းထားသည် ဟူသည် ကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓမတိုင်ပင် ကျယ်ပြန့်စွာ လက်ခံထားသော အတ်္တကို ဗုဒ္ဓက အနတ္တဖြင့် တော်လှန်ခဲ့၏။

ခေတ်သစ်တွင် ကမ္ဘာကျော်သိပ်္ပံပညာရှင်ကြီးများဖြစ်ကြသည့် အဲလ် ဘတ်အိုင်းစတိုင်းသည် ဓာတ်ခွဲခန်း၊ စမ်းသပ်ခန်း ကောင်းကောင်းမရှိပါ ဘဲလျက် E = MC2 ကို တွက်ချက်ခဲ့ပြီး၊ သင်ပုန်းပေါ်တွင် ညီမျှခြင်းများဖြင့် တွက်ချက်ကာ ကမ္ဘာနှင့်လအကွာအဝေးကို ထုတ်ဖော်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် စကြဝဠာ၏အစ၊ ကျယ်ပြန့်လာပုံ မွေးဖွားလာပုံကို ဆင်ခြင်သိဖြင့် အယူအဆသစ်များ ထုတ်ဖော်နိုင် ခဲ့၏၊ တွင်းနက်ကြီးများ (Black Hole)၊ တွင်းဖြူကြီးများ (White Hole)၊ Warm Hole စသော အယူအဆများကို ပညာအလင်းပေါက်သောကြောင့် ထုတ်ဖော်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ယနေ့ စမ်းသပ်ချက်များအရလည်း မှန်ကန်ကြ သည်ကို တွေ့ရပြန်သည်။

ခေတ်သစ်သည် ပညာကို ရေကုန်ရေခန်း အသုံးချရသောခေတ် ဖြစ်လာ၏။ မဟာဗျူဟာကောင်းများဖြင့် ယှဉ်ပြိုင်ရသောခေတ် ဖြစ်လာ၏။ ထို့ကြောင့် မြန်မာ တို့ခေတ်ကို အမှီလိုက်နိုင်ရန် ပညာကို ကြီးမားစွာ အသုံးချရုံမှတစ်ပါး အခြားလမ်း မရှိချေ။ ပညာကို ပညာလို မြင်နိုင်ရန် လိုသည်။ ကြက်တူရွေး သာလိကာလို Information ကို ရွတ်ပြရုံဖြင့် ပညာမဖြစ်၊ ပညာဟုလည်း မယူဆသင့်၊ လိုအပ်သောပညာများကို လက်တွေ့အသုံးချနေသောနိုင်ငံများမှ ရယူခြင်းဖြင့် ရယူဖြည့်ဆည်းနိုင်ကြရန်လိုပါသည်။

Original Writer - ဆရာနေဇင်လတ်
JOB seekers Journal Vol.2,No.51

ပညာစီမံခန္႔ခြဲမႈ (သို႔) အထက္ျမက္ဆုံး ေဆာင္႐ြက္ျခင္း

"Management" ဟူေသာ စီမံခန္႔ခြဲမႈသည္ အရင္းအျမစ္မ်ားကို အေကာင္းဆုံး၊ အထိေရာက္ဆုံး၊ ရလဒ္အျမင့္ဆုံးရေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ျခင္း ဟု အဓိပၸာယ္ေဖာ္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္၊ အရင္းအျမစ္ မ်ားစြာရွိသည္၊ အမ်ားသိေသာ အရင္း အျမစ္မ်ားမွာ လူ၊ အခ်ိန္၊ ေငြ စသည္တို႔ျဖစ္၏။ က႑ မ်ားစြာ၊ ပညာရပ္ မ်ားစြာအေပၚလည္း စီမံခန္႔ခြဲၾကရျပန္သည္။ Political Management, Social Management စသည္ျဖင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ အားလုံးထက္ ပို၍အေရးပါေသာ အရာတစ္ခု ေပၚလာသည္၊ ၎ကို ပညာအေပၚ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း ဟူေသာ Knowledge Management (KM) ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ေခတ္ႏွင့္ရင္ေဘာင္တန္းလိုက္ၾကသည့္ ေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးမ်ားတြင္ (CFO – Chief Financial Officer) ဟူသကဲ့သို႔ (CKO – Chief Knowledge Officer) ဟူ၍ ဖြဲ႕စည္းလာ၏။ ထိုေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီး၏ ပညာအသုံးခ်မႈဆိုင္ရာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ အဓိက တာ၀န္ယူရသည့္အျပင္ အတိုင္ပင္ခံခ်ဳပ္ Think Tank အျဖစ္လည္း တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ၾကရသည္။

ကြၽမ္းက်င္မႈႏွင့္ပညာမတူပါ

မ်ားေသာအားျဖင့္ ကြၽမ္းက်င္မႈ (Skill) ႏွင့္ ပညာ (Knowledge) ကို မွားယြင္းတတ္ေလ့ရွိသည္။ ကြၽမ္းက်င္မႈ (Skill) ဆိုသည္မွာ မည္သို႔ ေဆာင္႐ြက္ ရမည္ကိုသိျခင္း Knowing 'how' to do ျဖစ္ၿပီး၊ ပညာ Knowledge မွာ မည္သည္ကိုေဆာင္႐ြက္ရမည့္အေပၚသိျခင္း Knowing 'what' to do ဟု အလြယ္တကူ ခြဲျခားႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ကြၽမ္းက်င္မႈတြင္ပင္လွ်င္Soft Skill, Hard Skill ႏွင့္ Smart Skill ဟူ၍ ရွိလာ၏။ Smart Skill ျဖစ္လာလွ်င္ ပညာ Knowledge ဘက္သို႔ နီးစပ္လာၿပီဟု ေယဘုယ် သတ္မွတ္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

ပညာႏွင့္ပညာမတူျပန္

Knowledge ဟူသည္မွာ ပညာရွိျခင္း၊ ပညာသိျခင္းျဖစ္ကာ Education ဟူသည္ကို စာတတ္ျခင္း၊ စာသိျခင္းဟု သတ္မွတ္သည္၊ သို႔ေသာ္ လည္း Education ကို ျမန္မာမႈနယ္ပယ္တြင္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ “ပညာ” ဟုသာ သုံးတတ္ျပန္သည္။ Educated Person ဟုဆိုလွ်င္ ဘြဲ႕တစ္ခုခုရၿပီးသူ၊ တကၠသိုလ္ပညာအဆင့္ၿပီးေျမာက္သူဟု အလိုအေလ်ာက္ သိၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း “ျပန္လည္အသုံးခ်ႏိုင္ေသာအဆင့္” “အမွားအမွန္ ပိုင္းျခားႏိုင္ေသာအဆင့္” “အျမင့္ဆုံးထိေရာက္ရလဒ္ရေအာင္ စြမ္းေဆာင္ ႏိုင္ေသာအဆင့္” မဟုတ္ေသးပါ၊ ေလာက၏ အေတြ႕အႀကဳံမ်ား Experiences ကို ရယူၿပီး ေပါင္းစပ္ကာ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ပါမွ ပညာသိ Know- ledge ဟူေသာအဆင့္သို႔ ေရာက္လာပါလိမ့္မည္။

ေယဘုယ်အားျဖင့္ အဆင့္(၅) ဆင့္ ခြဲျခားထားႏိုင္သည္ဟု ယူဆပါသည္။

(၁) Education (စာသိ)
(၂) Experience (အေတြ႕အႀကဳံသိ)
(၃) Knowledge (သုတသိ)
(၄) Wisdom (ထိုးထြင္းသိ)
(၅) Enlightenment (တပ္အပ္သိ) ဟူ၍ျဖစ္သည္။

အမွန္တကယ္ “ပညာျဖစ္” ေသာအဆင့္မွာပင္ Knowledge သည္ ပညာ၏ မူလတန္းအဆင့္မွ်သာ ျဖစ္ၿပီး၊ Wisdom က အလယ္တန္း အဆင့္ ပညာရွိျခင္းဟု ခြဲျခားႏိုင္ၿပီး၊ Enlightenment အဆင့္ကသာ အထက္တန္း အဆင့္ပညာဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။ Knowledge သည္ “သုတ” ေပၚ အေျခခံ၍ ျဖစ္လာေသာ ပညာျဖစ္သျဖင့္ သုတသိပညာဟု ျမန္မာမႈ ျပဳလိုပါသည္၊ Wisdom အဆင့္မွာ အေတြ႕အႀကဳံ၊ အေတြး အေခၚမ်ားကို ထပ္မံေပါင္းထည့္ ထားၿပီးျဖစ္၍ ဖုံးကြယ္ထားေသာအရာ မ်ားကိုပင္ ေဖာ္ယူသိႏိုင္စြမ္းရွိသျဖင့္ “ထိုးထြင္းသိ ပညာ” ဟု ျမန္မာမႈ ျပဳပါသည္။ အျမင့္ဆုံးေသာပညာျဖစ္သည့္ Enlightenment မွာ အရာရာ ကို ေကာင္းစြာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိရွိႏိုင္ေသာ “အလင္းေပါက္ ပညာသိ” ျဖစ္၍ မျငင္းႏိုင္တမ္း တပ္အပ္ေသခ်ာမႈရွိသျဖင့္ တပ္အပ္ေသခ်ာသိ ပညာဟု ျမန္မာမႈျပဳလိုပါသည္။

သင္ၾကားပညာေရးအေျခခံ

ဘာသာရပ္မ်ားစြာကို ငယ္စဥ္က သင္ၾကားေပးေနေသာ ေက်ာင္းပညာေရး၊ စာသင္ခန္း ပညာေရးမွာ အေျခခံ မ်ားစြာက်သည္ဟု ျမင္သည္၊ မတူညီေသာ ဘာသာရပ္မ်ားအလိုက္ စဥ္းစားပုံ၊ ေတြးေခၚပုံ ေတြးေခၚနည္း၊ အသိရပုံရနည္းမ်ား ကြဲျပားျခားနားျခင္းျဖင့္ မိမိတို႔၏ ပညာျဖစ္ေစမႈျဖစ္သည့္ ဦးေႏွာက္ကို တစ္စုံ တစ္ရာ ေလ့က်င့္ရင့္က်က္ ေစပါသည္။ ေယဘုယ် နားလည္လြယ္ရန္ ခပ္ၾကမ္း ၾကမ္း သ႐ုပ္ခြဲထုတ္လွ်င္

(၁) Education - Learning
(၂) Experiences - Education +Learning
(၃) Knowledge - Education +Experiences ( +Learning)
(၄) Wisdom - Knowledge + Experiences ( + Learning)
(၅) Wisdom - Knowledge + Experiences( + Learning)

ဟူ၍ ေတြ႕ရပါမည္။ သုတသိမွ ထိုးထြင္းသိ၊ တပ္အပ္သိပညာအဆင့္သို႔ တိုးတက္သြားရာတြင္ အေတြ႕အႀကဳံဟူေသာ Experiences က အၿမဲ ပါ၀င္ေနေလ့ရွိပါသည္။ ေလ့က်င့္ျခင္းတစ္မ်ိဳး၊ ရယူျခင္းတစ္မ်ိဳး၊ ဆည္းပူးျခင္း တစ္မ်ိဳးလည္း ျဖစ္သည္။ ေလာကုတၱရာနယ္ပယ္တြင္မွာပင္ ပရိယတ္ၱိ၊ ပဋိပတ္ၱိဟူ၍ ရွိေနၿပီး၊ “အလုပ္လုပ္ပါ” ဟူသည္ တရားကို ရႈမွတ္ေလ့က်င့္ (အေတြ႕အႀကဳံထပ္ဆင့္) ေစျခင္းျဖစ္၍ အေတြ႕အႀကဳံသည္ မည္မွ်အေရး ပါသည္ကို ေတြ႕ႏိုင္ပါ၏။ သာမန္အားျဖင့္ လူ႔ေလာကထဲေရာက္လာ ေသာအခါ အသက္ (၂၀)ေက်ာ္မွ်အထိ စာသင္ခန္းတြင္း စာသင္ၾကရ၏။ Education ဟူေသာ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းမွ ပညာကို အႏွစ္ (၂၀) မွ် သင္ၾကားၿပီး၊ အလုပ္လုပ္ၾကရသည္၊ ထိုမွ အေတြ႕အႀကဳံ ရွာၾကရသည္။ အေတြ႕အႀကဳံ ကို ေလာကႀကီးထဲမွရေသာပညာဟု တင္စားၾကသည္၊ မကုန္ႏိုင္ မခမ္းႏိုင္ေအာင္ရေသာ ပညာျဖစ္သလို၊ ယူတတ္သေလာက္ ရေသာပညာ လည္း ျဖစ္သည္။ သုတပညာဆင့္တြင္ သင္ၾကားခဲ့ရေသာ အတန္းပညာကို ျပင္ပ မွရေသာ အေတြ႕အႀကဳံျဖင့္ ခ်ိန္ညႇိၿပီး ပညာျဖစ္လာ၏။တစ္ဆင့္တက္ေသာ Wisdom အဆင့္ ထိုးထြင္းသိပညာတြင္ လည္း သုတပညာ (Knowledge) ကို အေတြ႕အႀကဳံျဖင့္ပင္ ထပ္၍ ေပါင္းစပ္ထားရသည္ကို ေတြ႕ႏိုင္သည္။ Enlightenment ဟူေသာ ပညာ ၏ အျမင့္ဆုံးအဆင့္တြင္လည္း ႊၽင်ိသာ ႏွင့္ အေတြ႕အႀကဳံကို ေပါင္းစပ္ ထားသျဖင့္ အေတြ႕အႀကဳံဟူေသာ Wisdom ၏ အေရးပါပုံကို ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

အားလုံးသင္ရန္မလို

အခ်ိဳ႕ေသာပညာမ်ားမွာ ပတ္၀န္းက်င္ကို ေလ့လာျခင္းျဖင့္ ရရွိႏိုင္ၾကသည္။ အရာအားလုံးကို သင္ၾကားေပးရန္ မလိုေခ်။ Tacit Knowledge ဟူသည္မွာ သင္ရန္မလိုေသာပညာ ျဖစ္သည္။ အခ်ိန္တန္ အ႐ြယ္ ေရာက္၍ သမီးရည္းစားထားျခင္းကို သီးျခားသင္ၾကားရန္ မလိုသလို၊ မိဘမ်ားကို သားသမီးမ်ားက သိတတ္ျခင္းအတြက္လည္း သင္ၾကားရန္ မလိုေခ်။ Tacit Knowledge အတြက္ Education + Learning + Experience ဟုဆိုေသာ္ ရေလာက္သည္။ မိမိေလ့လာမႈႏွင့္ အေတြ႕အႀကဳံ မ်ားအရ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္ သည္မ်ားကို မည္သူ၏ တိုက္တြန္းမႈမွမပါဘဲ အသိစိတ္ဓာတ္ျဖင့္ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ သည္မ်ိဳးျဖစ္၏။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက Explicit Knowledge ျဖစ္သည္။ ဤပညာမ်ိဳးကို မူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ထံမွ ရယူရသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား၊ ဥပေဒမ်ား၊ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားကို တစ္ဦးတစ္ေယာက္က ရွင္းလင္းေျပာျပမွသာ သိရွိလိုက္နာႏိုင္သည့္သေဘာမ်ိဳးျဖစ္သည္။ Implicit Knowledge အမ်ိဳးအစား ကမူ တစ္မ်ိဳးျဖစ္၏။ တိုက္႐ိုက္ သင္ၾကားေျပာဆိုမႈမဟုတ္၊ တစ္ဦး တစ္ေယာက္၏ ျပဳမူေဆာင္႐ြက္ပုံကို ျမင္ေတြ႕ရၿပီး၊ သို႔မဟုတ္ သြယ္ဝိုက္ ေျပာဆို မႈမွတစ္ဆင့္ သိလာရေသာအသိမ်ိဳး ျဖစ္သည္။

ေထြျပားစြာသိၾကလွ်င္

အခ်ိဳ႕က ေက်ာင္းၿပီး၍ဘြဲ႕ရလွ်င္ ပညာရွိၿပီ၊ တတ္ၿပီဟုယူဆၾကသည္။ အမွန္က ပညာတတ္ျခင္းမွ်သာ ျဖစ္ၿပီး၊ ပညာရွိျခင္း (ျပန္လည္ အသုံးခ်ႏိုင္ျခင္း) မျဖစ္ေသးေခ်။ Education ႏွင့္ Graduation မတူ၊ ထို႔အတူ အခ်ိဳ႕က သတင္း စကားျဖန္႔ေဝႏိုင္ျခင္းကို Knowledge ျဖစ္ၿပီဟု ထင္ၾကျပန္သည္။ သတင္း စကားျဖန္႔ေျဝခင္းတြင္ မိမိ၏ ဦးေႏွာက္အသုံးခ်မႈ ဘာမွပါ၀င္သည္မဟုတ္၊ ၾကားရသည္ကို မွတ္ထားၿပီး ျပန္ေျပာျပျခင္းမွ်သာ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သတင္း မရသူမ်ား၏ အထင္ႀကီးမႈကို ခံစားရင္း၊ “ငါ့ေလာက္သူတို႔မသိ” ဟူေသာ စိတ္ ျဖစ္ကာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ပညာရွိဟု ယူဆသြားၾကသူမ်ား မနည္းပါးၾကသည္ ကို ေတြ႕ရပါ၏။ Data ဟူသည္ မွာ အခ်က္အလက္မွ်သာျဖစ္၍ Information ဟူေသာ သတင္းထက္ နိမ့္ပါးပါသည္။ ထို႔အတူ Information ဟူေသာသတင္းမွာ အခ်က္အလက္မ်ား၏အစုအေပါင္း (Summarizing and Analyzing) မွ်သာျဖစ္၍ Knowledge ဟူေသာ ပညာအဆင့္ မဟုတ္ျပန္၊ Knowledge ဟူသည္ မွာ သုတသိတို႔အေပၚ အေျခခံေသာ ပညာျဖစ္ၿပီး၊ Synthesize လုပ္ျခင္း (ေပါင္းစပ္ညႇိႏႈိင္း) ကာ အေျခအေနအရပ္ရပ္ႏွင့္ အမွားအမွန္ကို ခြဲျခားႏိုင္ေသာ ပညာဆင့္ျဖစ္သည္။ Wisdom အဆင့္သည္ Knowledge အဆင့္ထက္ ျမင့္ေသာပညာ ျဖစ္သည္။ ရႈပ္ေထြးခက္ခဲေသာ အေျခအေန မ်ားကိုပင္ ထိုးထြင္းသိျမင္ႏိုင္ေသာအဆင့္ျဖစ္သည္။ Talent အ ဟူေသာ ပါရမီပါ ျမင့္မားေသာဉဏ္စြမ္းရည္ကိုပါ ပိုင္ဆိုင္ၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။ မဟာဗ်ဴဟာအဆင့္ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္စြမ္းၾကေသာသူမ်ားလည္း ျဖစ္သည္၊ ေရွးအခါက မေဟာသဓာပညာရွိကို ဤ Wisdom အဆင့္မ်ိဳးျဖင့္ ပညာႀကီးသူအျဖစ္ ထင္ရွားခဲ့သည္။

ပညာတြင္ အျမင့္ဆုံးျဖစ္ေသာ Enlightenment မွာမူ အသိအလင္း ေပါက္ေအာင္ ပညာႀကီးၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ ဆင္ျခင္လွ်င္ သိႏိုင္ ၾက ေသာသူမ်ား ျဖစ္သည္။ အခ်က္အလက္၊ သတင္းျပည့္စုံမႈ မရွိသည့္ တိုင္ ေအာင္ ဆင္ျခင္မႈျဖင့္ အေျဖထုတ္ႏိုင္ၾကသည့္အဆင့္ျဖစ္၏။ ဗုဒၶေခတ္ က ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားမေပၚေသး၊ သို႔ေသာ္လည္း ပထဝီ၊ ေတေဇာ၊ အာေပါ၊ ဝါေယာ ဟူေသာ ဓာတ္ႀကီး (၄) ပါးျဖင့္သာ အရာရာကို ဖြဲ႕စည္းထားသည္ ဟူသည္ ကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶမတိုင္ပင္ က်ယ္ျပန္႔စြာ လက္ခံထားေသာ အတ္ၱကို ဗုဒၶက အနတၱျဖင့္ ေတာ္လွန္ခဲ့၏။

ေခတ္သစ္တြင္ ကမာၻေက်ာ္သိပ္ၸံပညာရွင္ႀကီးမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ အဲလ္ ဘတ္အိုင္းစတိုင္းသည္ ဓာတ္ခြဲခန္း၊ စမ္းသပ္ခန္း ေကာင္းေကာင္းမရွိပါ ဘဲလ်က္ E = MC2 ကို တြက္ခ်က္ခဲ့ၿပီး၊ သင္ပုန္းေပၚတြင္ ညီမွ်ျခင္းမ်ားျဖင့္ တြက္ခ်က္ကာ ကမာၻႏွင့္လအကြာအေဝးကို ထုတ္ေဖာ္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ စၾက၀ဠာ၏အစ၊ က်ယ္ျပန္႔လာပုံ ေမြးဖြားလာပုံကို ဆင္ျခင္သိျဖင့္ အယူအဆသစ္မ်ား ထုတ္ေဖာ္ႏိုင္ ခဲ့၏၊ တြင္းနက္ႀကီးမ်ား (Black Hole)၊ တြင္းျဖဴႀကီးမ်ား (White Hole)၊ Warm Hole စေသာ အယူအဆမ်ားကို ပညာအလင္းေပါက္ေသာေၾကာင့္ ထုတ္ေဖာ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယေန႔ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ားအရလည္း မွန္ကန္ၾက သည္ကို ေတြ႕ရျပန္သည္။

ေခတ္သစ္သည္ ပညာကို ေရကုန္ေရခန္း အသုံးခ်ရေသာေခတ္ ျဖစ္လာ၏။ မဟာဗ်ဴဟာေကာင္းမ်ားျဖင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္ရေသာေခတ္ ျဖစ္လာ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာ တို႔ေခတ္ကို အမွီလိုက္ႏိုင္ရန္ ပညာကို ႀကီးမားစြာ အသုံးခ်႐ုံမွတစ္ပါး အျခားလမ္း မရွိေခ်။ ပညာကို ပညာလို ျမင္ႏိုင္ရန္ လိုသည္။ ၾကက္တူေ႐ြး သာလိကာလို Information ကို ႐ြတ္ျပ႐ုံျဖင့္ ပညာမျဖစ္၊ ပညာဟုလည္း မယူဆသင့္၊ လိုအပ္ေသာပညာမ်ားကို လက္ေတြ႕အသုံးခ်ေနေသာႏိုင္ငံမ်ားမွ ရယူျခင္းျဖင့္ ရယူျဖည့္ဆည္းႏိုင္ၾကရန္လိုပါသည္။

Original Writer - ဆရာေနဇင္လတ္
JOB seekers Journal Vol.2,No.51

စာဖတ်ကြပါစို့

အီရန်

အီရန်နိူင်ငံမှာ ၁၆ နှစ်အောက်ကလေးတစ်ယောက် ခိုးမှုပဲဖြစ်ဖြစ်၊ လုယက်မှုပဲဖြစ်ဖြစ် တစ်စုံတစ်ခု အမှားကျူးလွန်မိတဲ့အခါ ပြစ်မှုဟာ အရမ်းမကြီးကျယ်ဘူးဆိုရင် ပြစ်ဒဏ်ပေးလေ့ရှိတာကတော့... *** စာဖတ်ဒဏ် ***  ပါပဲ။

အစိုးရကပေးတဲ့ စာအုပ်တွေကို ပြီးအောင် ဖတ်ပြီး မိမိရဲ့အတွေးအမြင်တွေ ထင်မြင်ယူဆချက် တွေကို တစ်ဖန်ပြန်လည် တင်ပြရသတဲ့။

ရိုးမေနီးယား
တကယ်လို့သင်ဟာ ရိုးမေနီးယားနိုင်ငံကို သွားလည်တဲ့သူဆိုရင် စာကြည့်တိုက် သို့မဟုတ် စာအုပ်ဆိုင်ထဲ ရောက်သွားသလားလို့ ထင်မှတ်မှားပြီး စကားကျယ်ကျယ်မပြောရဲ ဖြစ်နေပါလိမ့်မယ်။ . . . လူတိုင်း အာရုံစိုက်ပြီး စာဖတ်နေကြလို့ပါ။

ပြီးတော့ .. ဘက်စ်ကားစီးရင်း စာအုပ်ဖတ်နေရင် 'ကားခ အခမဲ့ပါ'တဲ့။

ဂျူး
ဂျူးလူမျိုး တစ်ယောက်ဟာ တစ်နှစ်ကို ပျမ်းမျှ စာအုပ်၆၄ အုပ် ဖတ်ကြပါတယ်။ သူတောင်းစားက အစ စာအုပ် လက်နဲ့မကွာတဲ့ လူမျိုးစုတွေပါ။

ဂျာမနီ
ဂျာမနီလူမျိုး ၅၀ % ဟာ ပုံမှန် စာအုပ် ဝယ်ဖတ်ကြပြီး ၃၀%က နေ့တိုင်း စာဖတ်သူတွေပါ။ မိသားစု တစ်စုတိုင်းမှာ ပျမ်းမျှ စာအုပ် အုပ်ရေ ၃၀၀ ခန့် စုဆောင်း ထားတတ်ကြပါသတဲ့။

ဂျပန်
သူတို့ကေတာ့ ကားစောင့်နေရင်းပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ဘက်စ်ကားစီးရင်းပဲ ဖြစ်ဖြစ် ကလေးသူငယ်တွေက အစ စာဖတ်ရင်းအချိန်ကုန်ခံလေ့ ရှိကြပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ စာအုပ် ရောင်းအားအကောင်းဆုံးနဲ့ စာဖတ်အား အကောင်းဆုံးနိုင်ငံဆိုလည်း မမှားပါဘူး။ စက်မှုသိပ္ပံတွေထွန်းကားတဲ့နိုင်ငံမှာ ကမ္ဘာ့စာဖတ်အား အကောင်းဆုံးဆိုတဲ့ ဂုဏ်ဟာ လူတိုင်းကိုမှင်သက်စေပါတယ်။

နောက်ပြီး စာအုပ်ဈေးနှုန်းတွေကလည်းအရမ်းမြင့်တတ်ကြပေမယ့် စာအုပ်ဆိုင်တွေမှာ အမြဲလိုလိုလူပြည့်နေတတ်ပြီး စာအုပ်ဝယ်ဖို့ တန်းစီ ရပ်စောင့်နေရတဲ့ လူမျိုးစုတွေပါ။ 

ကျွန်တော်တို့ မြန်မာလူမျိုးတွေ စာဖတ်အား အရမ်းနည်းနေကြပြီ။ * စာဖတ်ခြင်းဟာ အလွယ်ကူဆုံးခရီးသွားခြင်းပဲ။ * စာဖတ်ခြင်းဟာ .. အမြန်ဆုံး အတွေးအခေါ် ရင့်ကျက် စေခြင်းပဲ။

ကျွန်တော်တို့ မြန်မာပြည်သူပြည်သားတွေ အားလုံး စာဖတ်ကြပါစို့ တိုက်တွန်းပါရစေ။

Credit - စာပေနှင့်ဘဝ

စာဖတ္ၾကပါစို႔

အီရန္

အီရန္ႏိူင္ငံမွာ ၁၆ ႏွစ္ေအာက္ကေလးတစ္ေယာက္ ခိုးမႈပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လုယက္မႈပဲျဖစ္ျဖစ္ တစ္စုံတစ္ခု အမွားက်ဴးလြန္မိတဲ့အခါ ျပစ္မႈဟာ အရမ္းမႀကီးက်ယ္ဘူးဆိုရင္ ျပစ္ဒဏ္ေပးေလ့ရွိတာကေတာ့... *** စာဖတ္ဒဏ္*** ပါပဲ။ အစိုးရကေပးတဲ့ စာအုပ္ေတြကို ၿပီးေအာင္ ဖတ္ၿပီး မိမိရဲ႕အေတြးအျမင္ေတြ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္

ေတြကို တစ္ဖန္ျပန္လည္ တင္ျပရသတဲ့။

႐ိုးေမနီးယား
တကယ္လို႔သင္ဟာ ႐ိုးေမနီးယားႏိုင္ငံကို သြားလည္တဲ့သူဆိုရင္ စာၾကည့္တိုက္ သို႔မဟုတ္ စာအုပ္ဆိုင္ထဲ ေရာက္သြားသလားလို႔ ထင္မွတ္မွားၿပီး စကားက်ယ္က်ယ္မေျပာရဲ ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ . . . လူတိုင္း အာ႐ုံစိုက္ၿပီး စာဖတ္ေနၾကလို႔ပါ။

ၿပီးေတာ့ .. ဘက္စ္ကားစီးရင္း စာအုပ္ဖတ္ေနရင္ 'ကားခ အခမဲ့ပါ'တဲ့။

ဂ်ဴး
ဂ်ဴးလူမ်ိဳး တစ္ေယာက္ဟာ တစ္ႏွစ္ကို ပ်မ္းမွ် စာအုပ္၆၄ အုပ္ ဖတ္ၾကပါတယ္။ သူေတာင္းစားက အစ စာအုပ္ လက္နဲ႔မကြာတဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြပါ။

ဂ်ာမနီ
ဂ်ာမနီလူမ်ိဳး ၅၀ % ဟာ ပုံမွန္ စာအုပ္ ဝယ္ဖတ္ၾကၿပီး ၃၀%က ေန႔တိုင္း စာဖတ္သူေတြပါ။ မိသားစု တစ္စုတိုင္းမွာ ပ်မ္းမွ် စာအုပ္ အုပ္ေရ ၃၀၀ ခန္႔ စုေဆာင္း ထားတတ္ၾကပါသတဲ့။

ဂ်ပန္
သူတို႔ေကတာ့ ကားေစာင့္ေနရင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘက္စ္ကားစီးရင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ကေလးသူငယ္ေတြက အစ စာဖတ္ရင္းအခ်ိန္ကုန္ခံေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ ကမာၻ႔ စာအုပ္ ေရာင္းအားအေကာင္းဆုံးနဲ႔ စာဖတ္အား အေကာင္းဆုံးႏိုင္ငံဆိုလည္း မမွားပါဘူး။ စက္မႈသိပၸံေတြထြန္းကားတဲ့ႏိုင္ငံမွာ ကမာၻ႔စာဖတ္အား အေကာင္းဆုံးဆိုတဲ့ ဂုဏ္ဟာ လူတိုင္းကိုမွင္သက္ေစပါတယ္။

ေနာက္ၿပီး စာအုပ္ေစ်းႏႈန္းေတြကလည္းအရမ္းျမင့္တတ္ၾကေပမယ့္ စာအုပ္ဆိုင္ေတြမွာ အၿမဲလိုလိုလူျပည့္ေနတတ္ၿပီး စာအုပ္ဝယ္ဖို႔ တန္းစီ ရပ္ေစာင့္ေနရတဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြပါ။

ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြ စာဖတ္အား အရမ္းနည္းေနၾကၿပီ။  စာဖတ္ျခင္းဟာ အလြယ္ကူဆုံးခရီးသြားျခင္းပဲ။  စာဖတ္ျခင္းဟာ .. အျမန္ဆုံး အေတြးအေခၚ ရင့္က်က္ ေစျခင္းပဲ။

ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြ အားလုံး စာဖတ္ၾကပါစို႔ တိုက္တြန္းပါရေစ။

Credit - စာေပႏွင့္ဘဝ

စိတ်
----

အရမ်းကို မတ်စောက်တဲ့တောင်ထိပ် တစ်ခုမှာ ဘုန်းကြီးကျောင်း နှစ်ကျောင်းရှိသတဲ့……

ပထမဘုန်းကြီးကျောင်းက ဦးဇင်းတွေက အမြဲလိုလိုငြင်းခုံရန်ဖြစ်ကြတယ်၊ အချင်းချင်း ရန်သူလိုဆက်ဆံတယ်၊ အသက်ရှင်ရတာ အရမ်းကိုပင်ပန်းဆင်းရဲတယ်။

ဒုတိယဘုန်းကြီးကျောင်းက တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် အရမ်းကိုသင့်မြတ်ကြတယ်၊ အချင်းချင်း အပြုံးပန်းဆင်တယ်၊ အသက်ရှင်ရတာ ပျော်ရွှင်ကြတယ်။

ပထမဘုန်းကြီးကျောင်းက ဦးဇင်းက ဒုတိယကျောင်းက ဦးဇင်းကို တအံ့တသြနဲ့မေးတယ်၊

`ငါ့ရှင်တို့ကျောင်းက အဘယ်ကြောင့်အမြဲတမ်း ငြိမ်သက်ပျော်ရွှင်နေရတာလဲ… တဲ့ '

ဒုတိယကျောင်းက ဦးဇင်းကပြန်ဖြေတယ်၊`ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတော့ တပည့်တော်တို့အမြဲအမှားလုပ်ကြလို့ပါ´

ပထမဦးဇင်းက ဒုတိကဦးဇင်း ပြန်ဖြေတဲ့အဖြေကိုအံ့သြနေစဉ် . . . အပြင်က ဆွမ်းခံကြွပြီး ပြန်လာတဲ့ဦးဇင်းတစ်ပါးက ကျောင်းပေါ်တက်ဖို့ တံခါးမကြီးဘေးကနေ ခပ်သုတ်သုတ်လေးဝင်သွားတယ်၊

လှေကားအနားလည်းရောက်ကော မထင်မှတ်ဘဲ ဂျွမ်းထိုးမှောက်ခုံ ချော်လဲကျသွားတယ်၊ သပိတ်တစ်နေရာ လူတစ်နေရာဖြစ်သွားတယ်၊ ခံလာတဲ့ ဆွမ်းတွေလည်းမြေပြင်မှာ ပြန့်ကျဲလို့ပေါ့..

ကြမ်းသုတ်နေတဲ့ဦးဇင်းက ချက်ချင်းပြေးလာထူပေးပြီး ပြောတယ် `တောင်းပန်ပါတယ်အရှင်ဘုရား၊ တပည့်တော်အမှားပါ.. ရေကိုရွှဲနစ်နေအောင် မသုတ်ထားမိသင့်ဘူး...

တံခါးဝနားမှာ တံမြတ်စည်းလှဲနေတဲ့ဦးဇင်းလည်း ပြေးသွားပြီး အနူးအညွှတ်တောင်းပန်တယ်
`တောင်းပန်ပါတယ်အရှင်ဘုရား၊ တပည့်တော်အမှားပါ.. ကျောင်းခြံဝန်းထဲမှာ ကြမ်းသုတ်နေတာ ဝင်လာကတည်းက ကြိုသတိမပေးမိဘူး.. ´

ချော်လဲကျသွားတဲ့ဦးဇင်းက လာထူပေးတာထရင်း အင်မတန်မှ အားနာတဲ့လေသံနဲ့ပြောတယ်..
`တောင်းပန်ပါတယ်အရှင်ဘုရားတို့၊ တပည့်တော်အမှားပါ.. လမ်းလျှောက်တာ ဝိနည်းနဲ့အညီမလျှောက်ဘဲ သုတ်ပြာပြာလျှောက်လို့ချော်လဲရတာပါ ´တဲ့..

ပထမကျောင်းက ကိုရင်က ဒီအဖြစ်ကိုတွေ့သွားပြီး နားလည်သွားတယ်၊ မိမိကိုယ်ကို အင်မတန်မှရှက်သွားတယ် တဲ့...

**********
လူတွေဟာ မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် သူများနဲ့ အငြင်းအခုန်ပြုမယ်.. ဒါမှမဟုတ် သူများကို အပြစ်ဖို့မယ်ပဲ စဉ်းစားနေကြမယ်ဆိုရင် အေးငြိမ်းချမ်းသာမှုဆိုတာ ရှိလာမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါ့အတွက် မိမိရဲ့စိတ်ကို ပြင်ဆင်ပြီး ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့လိုက်လျောညီထွေစွာ နေထိုင်ကြပါလို့ အကြံပြုချင်ပါတယ်။

Credit : Original Uploader

စိတ္
----
အရမ္းကို မတ္ေစာက္တဲ့ေတာင္ထိပ္ တစ္ခုမွာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ႏွစ္ေက်ာင္းရွိသတဲ့……

ပထမဘုန္းႀကီးေက်ာင္းက ဦးဇင္းေတြက အၿမဲလိုလိုျငင္းခုံရန္ျဖစ္ၾကတယ္၊ အခ်င္းခ်င္း ရန္သူလိုဆက္ဆံတယ္၊ အသက္ရွင္ရတာ အရမ္းကိုပင္ပန္းဆင္းရဲတယ္။

ဒုတိယဘုန္းႀကီးေက်ာင္းက တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ အရမ္းကိုသင့္ျမတ္ၾကတယ္၊ အခ်င္းခ်င္း အၿပဳံးပန္းဆင္တယ္၊ အသက္ရွင္ရတာ ေပ်ာ္႐ႊင္ၾကတယ္။

ပထမဘုန္းႀကီးေက်ာင္းက ဦးဇင္းက ဒုတိယေက်ာင္းက ဦးဇင္းကို တအံ့တၾသနဲ႔ေမးတယ္၊

`ငါ့ရွင္တို႔ေက်ာင္းက အဘယ္ေၾကာင့္အၿမဲတမ္း ၿငိမ္သက္ေပ်ာ္႐ႊင္ေနရတာလဲ… တဲ့ '

ဒုတိယေက်ာင္းက ဦးဇင္းကျပန္ေျဖတယ္၊`ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ တပည့္ေတာ္တို႔အၿမဲအမွားလုပ္ၾကလို႔ပါ´

ပထမဦးဇင္းက ဒုတိကဦးဇင္း ျပန္ေျဖတဲ့အေျဖကိုအံ့ၾသေနစဥ္ . . . အျပင္က ဆြမ္းခံႂကြၿပီး ျပန္လာတဲ့ဦးဇင္းတစ္ပါးက ေက်ာင္းေပၚတက္ဖို႔ တံခါးမႀကီးေဘးကေန ခပ္သုတ္သုတ္ေလးဝင္သြားတယ္၊

ေလွကားအနားလည္းေရာက္ေကာ မထင္မွတ္ဘဲ ဂြၽမ္းထိုးေမွာက္ခုံ ေခ်ာ္လဲက်သြားတယ္၊ သပိတ္တစ္ေနရာ လူတစ္ေနရာျဖစ္သြားတယ္၊ ခံလာတဲ့ ဆြမ္းေတြလည္းေျမျပင္မွာ ျပန္႔က်ဲလို႔ေပါ့..

ၾကမ္းသုတ္ေနတဲ့ဦးဇင္းက ခ်က္ခ်င္းေျပးလာထူေပးၿပီး ေျပာတယ္ `ေတာင္းပန္ပါတယ္အရွင္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္အမွားပါ.. ေရကို႐ႊဲနစ္ေနေအာင္ မသုတ္ထားမိသင့္ဘူး...

တံခါးဝနားမွာ တံျမတ္စည္းလွဲေနတဲ့ဦးဇင္းလည္း ေျပးသြားၿပီး အႏူးအၫႊတ္ေတာင္းပန္တယ္
`ေတာင္းပန္ပါတယ္အရွင္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္အမွားပါ.. ေက်ာင္းၿခံဝန္းထဲမွာ ၾကမ္းသုတ္ေနတာ ဝင္လာကတည္းက ႀကိဳသတိမေပးမိဘူး.. ´

ေခ်ာ္လဲက်သြားတဲ့ဦးဇင္းက လာထူေပးတာထရင္း အင္မတန္မွ အားနာတဲ့ေလသံနဲ႔ေျပာတယ္..
`ေတာင္းပန္ပါတယ္အရွင္ဘုရားတို႔၊ တပည့္ေတာ္အမွားပါ.. လမ္းေလွ်ာက္တာ ဝိနည္းနဲ႔အညီမေလွ်ာက္ဘဲ သုတ္ျပာျပာေလွ်ာက္လို႔ေခ်ာ္လဲရတာပါ ´တဲ့..

ပထမေက်ာင္းက ကိုရင္က ဒီအျဖစ္ကိုေတြ႕သြားၿပီး နားလည္သြားတယ္၊ မိမိကိုယ္ကို အင္မတန္မွရွက္သြားတယ္ တဲ့...

**********
လူေတြဟာ မိမိကိုယ္ကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ သူမ်ားနဲ႔ အျငင္းအခုန္ျပဳမယ္.. ဒါမွမဟုတ္ သူမ်ားကို အျပစ္ဖို႔မယ္ပဲ စဥ္းစားေနၾကမယ္ဆိုရင္ ေအးၿငိမ္းခ်မ္းသာမႈဆိုတာ ရွိလာမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါ့အတြက္ မိမိရဲ႕စိတ္ကို ျပင္ဆင္ၿပီး ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ ေနထိုင္ၾကပါလို႔ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။

Credit : Original Uploader

အသက် (၂၀)နဲ့ (၃၀)အတွင်းမှာ ချမ်းသာချင်ရင် ဒီလျှို့ဝှက်နည်း (၇)နည်းကို အသုံးပြုပါ။

ကျွန်တော်တို့အားလုံး ချမ်းသာချင်ကြတယ်။ အထူးသဖြင့် ငယ်စဉ် ၂၀နဲ့ ၃၀ ကြားမှာ ချမ်းသာရင်တော့ အကောင်းဆုံးပေါ့။ ချမ်းသာဖို့ဆိုတာလည်း ဒီနေ့လုပ် ဒီနေ့ဖြစ်တဲ့အရာမျိုးမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ငယ်ရွယ်စဉ်မှာ ကြိုးစားတာက အကောင်းဆုံးပါ။ အသက် ၂၀မှ ၃၀ကြားမှာ ချမ်းသာချင်ရင်တော့ အောက်မှာဖော်ပြထားတဲ့ အချက်အလက်လေးတွေကို လိုက်နာသင့်ပါတယ်။

(၁) နေ့နေ့ညည ရွှေ့ပြီး လုပ်ဆောင်နေခြင်းတွေကို ရပ်တန်းက ရပ်ပါ။
ငယ်ရွယ်စဉ်အချိန်မှာ လူတွေတွေးလေ့ရှိတာ တစ်ခုရှိတယ်။ အဲ့ဒါကတော့ မနက်ဖြန်မှလုပ်မယ်။ နောက်မှလုပ်မယ် . . . ဆိုတာပါပဲ။ အချိန်တွေ အများကြီးရှိတယ်လို့ ယူဆနေပါလိမ့်မယ်။ အဲ့ဒီအချိန်တွေ တဖြည်းဖြည်း ကုန်ဆုံးလာပြီး အသက်တွေကြီးမှ နောင်တ ရလာတတ်ကြပါတယ်။ တကယ်တော့ အဲ့ဒီ့ မနက်ဖြန်ဆိုတဲ့ ဆင်ခြေကြီးကိုသာ ဖျောက်ပြီး အလုပ်လုပ်ရင် အရင်ထက် အများကြီး တိုးတက်မှာ အသေအချာပါပဲ။ ဘဝမှာ စောစောစီးစီး ချမ်းသာချင်ရင် နောက်မှလုပ်မယ်ဆိုတဲ့ အကျင့်ကြီးကို ဖျောက်ဖျက်သင့်ပါပြီ။

(၂) ဖြတ်လမ်းမရှိဘူးဆိုတာကို နားလည်ထားပါ။
ဖြတ်လမ်းလိုက်နေခြင်းတွေကို ရပ်တန့်လိုက်ပါ။ အဖြေကရှင်းပါတယ်။ မိမိသုံးတာထက် ပိုအောင်ရှာပါ။ ပိုတာတွေကို အကျိုးရှိစွာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံပါ။ ပိုနေတဲ့ ပိုက်ဆံတွေကို အမြဲများပြားလာအောင် လုပ်ပါ။ အသုံးအဖြုန်းကိုလျော့ပါ။ ဖြတ်လမ်းမရှိဘူးဆိုတာကို လက်ခံပါ။ လွယ်လွယ်ရတဲ့ပိုက်ဆံက လွယ်လွယ်နဲ့ပဲ ပြန်ကုန်တတ်ပါတယ်။

(၃) သင့်ဆီမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံပါ။
အခြားအရာတွေကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့မစဉ်းစားခင် သင့်ကိုယ်သင် အရင်ဆုံး ရင်နှီးမြှုပ်နှံသင့်ပါတယ်။ သင့်ဘ၀ တိုးတက်ဖို့ ကြိုးစားရာမှာ အရေးအကြီးဆုံး အရင်းအမြစ်က သင်ကိုယ်တိုင်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ပညာသင်ပါ။ လိုအပ်တဲ့သင်တန်းတွေတက်ပါ။ စာတွေများကြီးဖတ်ပါ။ ပညာဗဟုသုတ ပိုပြီးကြွယ်ဝလာလေလေ သင့်အတွက် အခွင့်အလမ်းတွေက ပိုမိုများပြားလာလေပဲဖြစ်ပါတယ်။ လစာတွေလည်း ပိုကောင်းလာမှာဖြစ်ပြီး သင့်ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းလုပ်ဖို့ ပိုက်ဆံတွေလည်း ပိုထွက်လာမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။

(၄) ပိုက်ဆံအသုံးအစွဲစာရင်းလုပ်ထားပါ။
ပိုက်ဆံတွေကို သုံးချင်သလိုသုံး၊ ဘယ်တွေရောက်လို့ရောက်မှန်းမသိ၊ ဘယ်ကဘယ်လောက်ဝင်မှန်းမသိ၊ ဘယ်နေရာက အများဆုံးထွက်နေမှန်း မသိဖြစ်နေတယ်ဆိုရင်တော့ သင်အခုကစပြီး စနစ်တကျနဲ့ ငွေစာရင်းကို သေသေချာချာလုပ်သင့်ပါပြီ။ ဒါမှသာ ဘယ်နေရာမှာ ပိုက်ဆံအများဆုံးထွက်နေတယ်ဆိုတာကို သိမြင်နိုင်မှာဖြစ်ပြီး ဘယ်လိုမျိုးထိန်းချုပ်သင့်တယ်ဆိုတာကို တွက်ချက်နိုင်မှာပဲဖြစ်ပါတယ်။

(၅) အကြွေးမရှိပါစေနဲ့။
ပိုက်ဆံစုခြင်း၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်းတွေ မစမှီမှာ သင့်အနေနဲ့ ပထမဆုံးလုပ်သင့်တာက တင်နေတဲ့အကြွေးတွေကို အရင်ဆပ်ဖို့ပါပဲ။ အကြွေးတွေပတ်ချာလည်ဝိုင်းနေရင် ရှေ့ကိုဆက်လက်ချီတက်ဖို့ရာ မလွယ်ကူပါဘူး။ အကယ်၍ အတိုးပါတက်နေတယ်ဆိုရင် ပိုပြီး စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေကို ရောက်ရှိနေတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရှိနေတဲ့ အကြွေးတွေကို အရင်ဆုံးရှင်းလိုက်ပါ။

(၆) စွန့်စားရဲပါစေ။
အသက်အရွယ်အလိုက် အကြောက်တရားတွေ ရှိနေတတ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီ့အကြောက်တရားတွေကို ပိုတိုးပွားမလာအောင် ကြိုးစားရမှာပဲဖြစ်ပတယ်။ စွန့်စားရဲပါစေ။ ဒါပေမယ့် ဘယ်အရာကိုမဆို မျက်လုံးစုံမှိတ်ပြီး ခုန်ချလိုက်သလိုမျိုးတော့ မလုပ်မိပါစေနဲပ။ သေချာစုံစမ်းပါ။ ကျေနပ်လောက်တဲ့အဖြေရပြီဆိုရင် စွန့်စားလိုက်ပါ။ အောင်မြင်ချင်မှလည်း အောင်မြင်မယ်။ ဒါပေမယ့် အဲ့ဒီ့အတွေ့အကြုံတွေကပဲ ကိုယ့်ကို အောင်မြင်မှုတွေဆီကို တွဲခေါ်သွားမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။

(၇) အတွေးတွေ ကျယ်ပြန့်ပါစေ။
Warren Buffett ပြောသလိုပါပဲ။ "ကြက်ဥအားလုံးကို ခြင်းတစ်လုံးထဲ မထည့်မိပါစေနဲ့"။ တစ်နေရာထဲမှာ စုပြုံပြီးရှိသမျှ ရင်းနှီးတာထက် မတူညီတဲ့အရာတွေမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနိုင်အောင် ကြိုးစားပါ။ Back-up Plan တွေ ထားပါ။ ဒါမှသာ လဲကျတိုင်း၊ တစ်စုံတစ်ခု ဆုံးရှုံးသွားတိုင်း အမြန်ဆုံး ပြန်ထနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

Original Writer - မိုးရှင်း (I.M.T)

အသက္ (၂၀)နဲ႔ (၃၀)အတြင္းမွာ ခ်မ္းသာခ်င္ရင္ ဒီလွ်ိဳ႕၀ွက္နည္း (၇)နည္းကို အသံုးျပဳပါ။

ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး ခ်မ္းသာခ်င္ၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ ငယ္စဥ္ ၂၀နဲ႔ ၃၀ ၾကားမွာ ခ်မ္းသာရင္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးေပါ့။ ခ်မ္းသာဖို႔ဆိုတာလည္း ဒီေန႔လုပ္ ဒီေန႔ျဖစ္တဲ့အရာမ်ိဳးမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ငယ္ရြယ္စဥ္မွာ ႀကိဳးစားတာက အေကာင္းဆံုးပါ။ အသက္ ၂၀မွ ၃၀ၾကားမွာ ခ်မ္းသာခ်င္ရင္ေတာ့ ေအာက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေလးေတြကို လိုက္နာသင့္ပါတယ္။

(၁) ေန႔ေန႔ညည ေရႊ႕ၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနျခင္းေတြကို ရပ္တန္းက ရပ္ပါ။
ငယ္ရြယ္စဥ္အခ်ိန္မွာ လူေတြေတြးေလ့ရွိတာ တစ္ခုရွိတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ မနက္ျဖန္မွလုပ္မယ္။ ေနာက္မွလုပ္မယ္ . . . ဆိုတာပါပဲ။ အခ်ိန္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္လို႔ ယူဆေနပါလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ေတြ တျဖည္းျဖည္း ကုန္ဆံုးလာၿပီး အသက္ေတြႀကီးမွ ေနာင္တ ရလာတတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အဲ့ဒီ့ မနက္ျဖန္ဆိုတဲ့ ဆင္ေျခႀကီးကိုသာ ေဖ်ာက္ၿပီး အလုပ္လုပ္ရင္ အရင္ထက္ အမ်ားႀကီး တိုးတက္မွာ အေသအခ်ာပါပဲ။ ဘ၀မွာ ေစာေစာစီးစီး ခ်မ္းသာခ်င္ရင္ ေနာက္မွလုပ္မယ္ဆိုတဲ့ အက်င့္ႀကီးကို ေဖ်ာက္ဖ်က္သင့္ပါၿပီ။

(၂) ျဖတ္လမ္းမရွိဘူးဆိုတာကို နားလည္ထားပါ။
ျဖတ္လမ္းလိုက္ေနျခင္းေတြကို ရပ္တန္႔လိုက္ပါ။ အေျဖကရွင္းပါတယ္။ မိမိသံုးတာထက္ ပိုေအာင္ရွာပါ။ ပိုတာေတြကို အက်ိဳးရွိစြာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံပါ။ ပိုေနတဲ့ ပိုက္ဆံေတြကို အၿမဲမ်ားျပားလာေအာင္ လုပ္ပါ။ အသံုးအျဖဳန္းကိုေလ်ာ့ပါ။ ျဖတ္လမ္းမရွိဘူးဆိုတာကို လက္ခံပါ။ လြယ္လြယ္ရတဲ့ပိုက္ဆံက လြယ္လြယ္နဲ႔ပဲ ျပန္ကုန္တတ္ပါတယ္။

(၃) သင့္ဆီမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံပါ။
အျခားအရာေတြကို ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံဖို႔မစဥ္းစားခင္ သင့္ကိုယ္သင္ အရင္ဆံုး ရင္ႏွီးျမွဳပ္ႏွံသင့္ပါတယ္။ သင့္ဘ၀ တိုးတက္ဖို႔ ႀကိဳးစားရာမွာ အေရးအႀကီးဆံုး အရင္းအျမစ္က သင္ကိုယ္တိုင္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ပညာသင္ပါ။ လိုအပ္တဲ့သင္တန္းေတြတက္ပါ။ စာေတြမ်ားႀကီးဖတ္ပါ။ ပညာဗဟုသုတ ပိုၿပီးၾကြယ္၀လာေလေလ သင့္အတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြက ပိုမိုမ်ားျပားလာေလပဲျဖစ္ပါတယ္။ လစာေတြလည္း ပိုေကာင္းလာမွာျဖစ္ၿပီး သင့္ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းလုပ္ဖို႔ ပိုက္ဆံေတြလည္း ပိုထြက္လာမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။

(၄) ပိုက္ဆံအသံုးအစြဲစာရင္းလုပ္ထားပါ။
ပိုက္ဆံေတြကို သံုးခ်င္သလိုသံုး၊ ဘယ္ေတြေရာက္လို႔ေရာက္မွန္းမသိ၊ ဘယ္ကဘယ္ေလာက္၀င္မွန္းမသိ၊ ဘယ္ေနရာက အမ်ားဆံုးထြက္ေနမွန္း မသိျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ သင္အခုကစၿပီး စနစ္တက်နဲ႔ ေငြစာရင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာလုပ္သင့္ပါၿပီ။ ဒါမွသာ ဘယ္ေနရာမွာ ပိုက္ဆံအမ်ားဆံုးထြက္ေနတယ္ဆိုတာကို သိျမင္ႏိုင္မွာျဖစ္ၿပီး ဘယ္လိုမ်ိဳးထိန္းခ်ဳပ္သင့္တယ္ဆိုတာကို တြက္ခ်က္ႏိုင္မွာပဲျဖစ္ပါတယ္။

(၅) အေၾကြးမရွိပါေစနဲ႔။
ပိုက္ဆံစုျခင္း၊ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံျခင္းေတြ မစမွီမွာ သင့္အေနနဲ႔ ပထမဆံုးလုပ္သင့္တာက တင္ေနတဲ့အေၾကြးေတြကို အရင္ဆပ္ဖို႔ပါပဲ။ အေၾကြးေတြပတ္ခ်ာလည္၀ိုင္းေနရင္ ေရွ႕ကိုဆက္လက္ခ်ီတက္ဖို႔ရာ မလြယ္ကူပါဘူး။ အကယ္၍ အတိုးပါတက္ေနတယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီး စိုးရိမ္ရတဲ့ အေျခအေနကို ေရာက္ရွိေနတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရွိေနတဲ့ အေၾကြးေတြကို အရင္ဆံုးရွင္းလိုက္ပါ။

(၆) စြန္႔စားရဲပါေစ။
အသက္အရြယ္အလိုက္ အေၾကာက္တရားေတြ ရွိေနတတ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ့အေၾကာက္တရားေတြကို ပိုတိုးပြားမလာေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာပဲျဖစ္ပတယ္။ စြန္႔စားရဲပါေစ။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္အရာကိုမဆို မ်က္လံုးစံုမွိတ္ၿပီး ခုန္ခ်လိုက္သလိုမ်ိဳးေတာ့ မလုပ္မိပါေစနဲပ။ ေသခ်ာစံုစမ္းပါ။ ေက်နပ္ေလာက္တဲ့အေျဖရၿပီဆိုရင္ စြန္႔စားလိုက္ပါ။ ေအာင္ျမင္ခ်င္မွလည္း ေအာင္ျမင္မယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီ့အေတြ႕အႀကံဳေတြကပဲ ကိုယ့္ကုိ ေအာင္ျမင္္မႈေတြဆီကို တြဲေခၚသြားမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။

(၇) အေတြးေတြ က်ယ္ျပန္႔ပါေစ။
Warren Buffett ေျပာသလိုပါပဲ။ "ၾကက္ဥအားလံုးကို ျခင္းတစ္လံုးထဲ မထည့္မိပါေစနဲ႔"။ တစ္ေနရာထဲမွာ စုၿပံဳၿပီးရွိသမွ် ရင္းႏွီးတာထက္ မတူညီတဲ့အရာေတြမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။ Back-up Plan ေတြ ထားပါ။ ဒါမွသာ လဲက်တိုင္း၊ တစ္စံုတစ္ခု ဆံုးရွံဳးသြားတိုင္း အျမန္ဆံုး ျပန္ထႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Original Writer - မိုးရွင္း (I.M.T)