၁။ ေလ့လာစူးစမ္းပါ - မိမိလုပ္ခ်င္တဲ့အရာ ဘာဆိုတာ ေကာင္းေကာင္းသိဖို႔ လုပ္ပါ။ မိမိရွာေဖြေနတဲ့ အလုပ္မွာ တက္လမ္းေတြ ဘာေတြ ရွိမရွိ၊ လစာ ေကာင္းမေကာင္းစံုစမ္းပါ။ စစခ်င္း လုပ္ရမယ့္အလုပ္မွာ
ရမယ့္လစာနဲ႔ စားဝတ္ေနေရး ေျပလည္နုိင္မလား။ အဲ့ဒီနယ္ပယ္ထဲက ဆရာေတြနဲ႔ စကားေျပာၾကည့္ၿပီး သင့္ရဲ့ ပထမဥ္ီးဆံုးအလုပ္ကို ရွာေဖြတဲ့အခါ ျဖစ္တတ္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို သိေအာင္လုပ္ပါ။
၂။ ဘယ္မွာလုပ္ခ်င္တာလဲ - ကၽြန္မတုန္းက ကၽြန္မက လန္ဒန္မွာ အခ်ိန္ျပည့္ ေက်ာင္းဆရာလုပ္ဖို႔ စီစဥ္ထားတယ္လို႔ ေျပာမိလုိ႔ ကၽြန္ေတာ့္ CELTA ဆရာက ဟားတုိက္ရယ္ၿပီးခင္ဗ်ားေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ ျဖစ္လာမွာမဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာပါေလေရာ။
သူ႔အထင္မွားယြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ့္လုိခ်င္တဲ့ အလုပ္ရွာဖုိ႔ကိုေတာ့ သင္ေတာ္ေတာ္ ဇြဲရွိမွ ျဖစ္မွာေနာ္။ အဲ့ဒီလုိ အလုပ္ေလွ်ာက္တဲ့အခါ ဘယ္လုိပံုစံ ျဖစ္လာမယ္မွန္း မသိဘဲ ေကာင္းနုိးနုိ္း ခန္႔မွန္းၿပီး ေလ်ွာက္ခဲ့ရတာေတြ၊ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆက္လုိက္ရတဲ့ ဖုန္းေတြ၊ CV ကိုလက္ထဲကို္င္ၿပီး တစ္ေက်ာင္းဝင္ တစ္ေက်ာင္းထြက္ ေျခတုိေအာင္ သြားခဲ့ရတာေတြေပါ့။
အမ်ားနည္းတူ အျပင္ထြက္ၿပီး ျပည္ပမွာ အလုပ္လုပ္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ ကြန္ထရက္စာခ်ဳပ္ေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဖတ္ၿပီး အေသးစိတ္ေလ့လာကာ ကိုယ့္တာဝန္သြားေရာက္ထမ္းေဆာင္ရမယ့္ ေနရာေဒသကိုလည္း စံုစမ္းပါ။ လစာက အျပည့္ရမွာလား၊ စာသင္ခ်ိန္အတြက္ဘဲေပးမွာလား၊ ေနထုိင္စားစရိတ္ေတြပါ အျပီးအစီးလား။ ေနစားရိတ္၊ စားစာရိတ္ မပါရင္ေရာ သင္က တတ္နုိင္မွာလား စသည္ျဖင့္ေပါ့။
၃။ မိမိကေတာ့ ကိုယ္သင္ေနတဲ့ ေက်ာင္းမွာသံုးသည္ရွိေစ၊ မသံုးသည္ရွိေစ နည္းပညာပိုင္းဆုိင္ရာမွာ အေတာ့္ကို တီးေခါက္မိေနၿပီးသား၊ ကၽြမ္းက်င္ေနၿပီးသားဆုိပါေတာ့။ အဲ့ဒီလုိမ်ိဳးမွာလည္း ရင့္က်က္တဲ့ ဆရာတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြကို ဆရာႀကီးပံုစံအခ်ိဳးမ်ိဳး သြားမလုပ္မိပါေစနဲ႔။
တကယ္ေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြကုိ သင္ၾကားရာမွာ ငယ္ရြယ္တက္ၾကြတဲ့ “tech-savvie” (နည္းပညာကဝိေတြ) ေက်ာင္းသားေလးေတြအေပၚ မွီခုိၿပီး ေမွ်ာလုိက္သြားတာ ပိုေကာင္းတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။
အဲ့ဒီလိုေလးလုပ္လုိက္ရင္ သူတုိ႔က အဂၤလိပ္စာေလ့က်င့္ခန္းေတြကို လုိက္လုပ္ရံုမ်ွမက သူတုိ႔ရဲ့ စြမ္းရည္ေတြကိုလည္း ၾကြားခ်င္လုိ႔ ထုတ္သံုးၾကေတာ့တာဘဲေပါ့။ ေနာက္ၿပီး သူတုိ႔ေတြသံုးေနတဲ့ ေခတ္ေပၚနည္းပညာဆုိင္ရာ အသံုးအနႈန္းေတြ (ဘန္းစကားေတြ) ကို ေလ့လာထားဖုိ႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။
လူသုံးမ်ားတဲ့ ဆုိရွယ္ဝဘ္ဆုိဒ္ေတြ၊ ကြန္ရက္ေတြကို ကိုယ္ကသိထားမွ သင္ခန္းစာနဲ႔ မဆုိင္ရင္ေတာင္မွ သူတုိ႔ေတြ ဘာအေၾကာင္းေတြ ေျပာေနတာလည္းဆုိတာကုိယ္ကသိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၄။ သင့္ထက္ငယ္ရြယ္သူ ဆရာမ်ားထက္ သင့္စာသင္သက္တမ္းက ပိုၿပီးတုိေတာင္းမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကိုယ္သြားခ်င္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ၾကိဳတင္စဥ္းစားထားဖု႔ိမေမ့ပါနဲ႔။ စလုပ္ဖုိ႔ကေတာ့ သင့္ရဲ့ သင္ၾကားပံုစံနစ္ကို ပိုၿပီး ေကာင္းသည္ထက္ ေကာင္းလာေအာင္ ျပဳလုပ္ၿပီးအျမန္ဆံုး ေၾကညက္ေနေအာင္ ေလ့က်င့္ဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
အသက္ႀကီး ဆရာမ်ားအေနနဲ႔ survival mode လုိ႔ေခၚတဲ့ ဘဝေရစီးေၾကာင္းမွာ အလုိက္သင့္လုိက္ေမ်ွာဖို႔ အခ်ိန္သိပ္မရပါဘူး၊ ကၽြန္မတုိ႔က CELTA လက္မွတ္ကို္င္ ဆရာႀကီးစိတ္ေတြ ေဖ်ာက္ၿပီး ကိုယ့္သင္ၾကားပံုနည္းစနစ္ေတြကို ေစာေစာစီးစီး မြန္းမံကာ ကိုယ့္ကုိယ္ပုိင္ သင္ၾကားဟန္ကို ေဖာ္ထုတ္ျပင္ဆင္ထားကာ အသင့္ျဖစ္ေနရပါမယ္။
ဒီလုိမ်ိဳးလုပ္ထားမွသာလွ်င္ ကုိယ့္စိတ္ကူးထဲက အလုပ္အကုိင္မ်ိဳးကို ရရွိရံုမ်ွမက DELTA တက္ရန္ ေလွ်ာက္ထားဖို႔ အေျခအေနေတြကိုလည္း အျမန္ဆံုး အေကာင္အထည္ ေဖာ္နုိ္င္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ DELTA လက္မွတ္ရၿပီဆိုရင္ေတာ့ ထိပ္တန္းေက်ာင္းေတြမွာ အလုပ္ေကာင္းရဖုိ႔ ေနာက္ထပ္ေလွခါးတစ္ဆင့္ တက္သလိုဘဲေပါ့။
ေနာက္ပိုင္းမွာ သင္ၾကားေရးအပိုင္းကေနၿပီး စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုိင္းကို ေျပာင္းမလားဆုိတာ ႀကိဳတင္စဥ္းစားထားတာေကာင္းပါတယ္။ ကၽြန္မ အလုပ္အကိုင္သက္တမ္းမွာ မန္ေနဂ်ာ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေတာက္ေလွ်ာက္လုပ္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္တာမုိ႔ စာသင္ခန္းထဲမွာပဲ ဘဝကို ဆက္လက္ ျမႇဳပ္နွံဖို႔ ဆံုးျဖတ္ၿပီးသားပါ။
၅။ အၿမဲမျပတ္ ေလ့လာပါ။ CPD လုိ႔ေခၚတဲ့ Continuing Professional Development စဥ္ဆက္မျပတ္ လုပ္ငန္းခြင္ ဖြံ႕ျဖိဳးမႈသင္တန္းေတြ၊ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ တက္ပါ။ မိမိရဲ့ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြဆီက သင္ယူပါ။ Webinar (အြန္လုိင္းေပၚကပို႔ခ်ခ်က္) ေတြကို တက္ေရာက္နားေထာင္ပါ။ ဘယ္လုိမ်ိဳး ELT ဖိုရမ္ေတြမွာမဆုိ စာရင္းသြင္းၿပီး ပါဝင္လႈပ္ရွားပါ။
မိမိေလ့လာေနစဥ္အတြင္း ေကာင္းမြန္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းေတြေပၚထြက္လာရင္ လက္ခံဖို႔ျပင္ဆင္ထားပါ။ “က်ဳပ္ကေတာ့ အသက္ႀကီးၿပီမို႔လို႔ ဒါေတြမလုပ္နုိင္ေတာ့ပါဘူး” လု႔ိေျပာခဲ့ရင္ေတာ့ အလြယ္ေလးပါ။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မရဲ့ လုပ္ေဖာ္ကို္င္ဖက္ေတြ၊ မန္ေနဂ်ာေတြ၊ ကၽြန္မ ေက်ာင္းသားေတြက အုိင္ဒီယာအသစ္ေတြကို လက္ခံက်င့္သံုးဖို႔ ကၽြန္မကို တစ္ခ်ိန္လံုး တိုက္တြန္းအားေပးမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တာေၾကာင့္ေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္မ ေက်ာင္းသားေတြဆုိရင္ ကၽြန္မရဲ့ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္အသစ္ေတြကို အရမ္းသေဘာက်ၿပီး ကၽြန္မ တင္တဲ့ ဘေလာက္ဂ္ပို႔စ္ေတြကိုလည္း မလြတ္တမ္း လုိက္ဖတ္တာ ဝင္ေရာက္ေဆြးေႏြးတာေတြပါ အားတက္သေရာ လုပ္ၾကပါတယ္။
၆။ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ မိမိလုပ္ေနတဲ့အလုပ္ကို္ နွစ္သက္ျမတ္နိုးပါေစ။ ကၽြန္မကေတာ့ ကၽြန္မရဲ့ အသစ္စက္စက္၊ ေနာက္က် အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းအလုပ္ကို အရမ္းခ်စ္မိေနၿပီး ဘာအေၾကာင္းနဲ႔မွ ေျပာင္းဖုိ႔ မရွိပါေၾကာင္း ေျပာလုိပါတယ္။
Source: Britishcouncil.org
